TVL là gì và vì sao chỉ số này lại được xem là thước đo quan trọng đối với sự tăng trưởng giá của các đồng coin? Total Value Locked không chỉ phản ánh quy mô vốn hóa của một dự án DeFi mà còn giúp nhà đầu tư đánh giá tiềm năng và mức độ tin cậy của các đồng coin trong hệ sinh thái đó. Vậy cách tính TVL ra sao và dựa trên chỉ số này, nên lựa chọn những dự án nào để đầu tư? Cùng Blogtrading khám phá chi tiết ngay trong bài viết dưới đây!
TVL là gì?
Tổng giá trị tài sản được khóa (TVL – Total Value Locked) là một số liệu quan trọng trong không gian Tài chính phi tập trung (DeFi). Nó thể hiện tổng giá trị của tất cả các tài sản kỹ thuật số đang được người dùng gửi vào các giao thức DeFi thông qua các hoạt động như staking, yield farming và các hình thức tương tác khác với hợp đồng thông minh. Một chỉ số TVL cao thường được coi là dấu hiệu của một hệ sinh thái DeFi khỏe mạnh, có tính thanh khoản tốt và được cộng đồng tin tưởng sử dụng.
Đơn vị tiền tệ được sử dụng rộng rãi nhất để đo lường Tổng Giá trị Khóa (TVL) là Đô la Mỹ (USD). Tuy nhiên, tùy thuộc vào từng giao thức DeFi cụ thể, các đơn vị tiền tệ khác như Ether (ETH), Bitcoin (BTC), hoặc các đồng stablecoin cũng có thể được sử dụng để biểu thị TVL.
Công thức tính tỷ lệ TVL (TVL ratio)
Để đánh giá chính xác giá trị thực tế và tiềm năng phát triển của một giao thức DeFi, một chỉ số quan trọng thường được sử dụng là Tỷ lệ TVL (TVL Ratio). Phương pháp tính toán tỷ lệ này bao gồm hai bước cơ bản: đầu tiên là xác định tổng vốn hóa thị trường của token gốc của giao thức và thứ hai là xác định tổng giá trị tài sản bị khóa trong giao thức đó.
Để xác định tổng vốn hóa thị trường, bạn cần tính tổng giá trị của tất cả các loại tiền điện tử hiện có trên thị trường. Công thức tính như sau:
Tổng vốn hóa thị trường = Giá hiện tại của mỗi đồng coin × Tổng số lượng coin đang lưu hành của đồng coin đó (thực hiện phép tính này cho tất cả các đồng coin rồi cộng kết quả lại).
Công thức tính tổng vốn hóa thị trường (Total Market Cap)
Để xác định tổng vốn hóa thị trường, bạn cần tính tổng giá trị của tất cả các loại tiền điện tử hiện có trên thị trường. Công thức tính như sau:
Tổng vốn hóa thị trường = Giá hiện tại của mỗi đồng coin (Current price) × Nguồn cung lưu hành (Circulating supply).
Công thức tính TVL của giao thức
TVL của giao thức = Giá thị trường token bị khóa (Current price) * Tổng lượng token bị khóa (Total token locked in protocol).
Công thức tính TVL Ratio
TVL Ratio được tính bằng cách chia Tổng vốn hóa thị trường (Total Market Cap) cho Tổng giá trị tài sản bị khóa (TVL), theo công thức:
TVL Ratio = Tổng vốn hóa thị trường (Total Market Cap)/Tổng giá trị tài sản bị khóa (TVL).
Vì sao chỉ số TVL lại quan trọng đối với nhà đầu tư?
Đánh giá hoạt động và tiềm năng của dự án DeFi
Giá trị tài sản bị khóa (TVL) cao phản ánh nhiều khía cạnh tích cực của một dự án DeFi:
- Sự quan tâm của cộng đồng: Một TVL lớn cho thấy rằng một lượng đáng kể tài sản đã được người dùng gửi vào giao thức. Điều này thể hiện sự tin tưởng và mức độ tham gia cao từ cộng đồng các nhà đầu tư.
- Khả năng sinh lời: TVL cao thường đi kèm với tính thanh khoản tốt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao dịch và khai thác lợi nhuận tiềm năng cho những người tham gia vào dự án.
- Đánh giá so sánh: TVL cung cấp một thước đo hữu ích để so sánh mức độ hoạt động, quy mô và tiềm năng phát triển giữa các dự án DeFi khác nhau trên thị trường.
Ích lợi của TVL đối với nhà đầu tư:
- Xác định dự án tiềm năng: Bằng cách phân tích mối tương quan giữa TVL và lợi nhuận, nhà đầu tư có thể nhận diện được những dự án có tiềm năng tăng trưởng vượt trội đồng thời đánh giá khả năng duy trì vị thế dẫn đầu của các dự án trong không gian DeFi.
- Đánh giá sự tăng trưởng: Việc theo dõi Total Value Locked một cách định kỳ cho phép nhà đầu tư nắm bắt chính xác tình hình phát triển hiện tại của toàn bộ hệ sinh thái Tài chính phi tập trung.
Lấy ví dụ: Dự án A với TVL 500 triệu USD cho thấy sự quan tâm và tin tưởng lớn hơn từ cộng đồng so với dự án B chỉ có 50 triệu USD. TVL cao hơn ở dự án A không chỉ thể hiện lượng tài sản khóa lớn mà còn ngụ ý tiềm năng lợi nhuận cao hơn nhờ thanh khoản và hoạt động mạnh mẽ hơn
Theo dõi sức khỏe thị trường DeFi
Chỉ số TVL theo dõi sự thay đổi giá trị tài sản khóa trong DeFi theo thời gian, cho thấy sự phát triển và mức độ chấp nhận của thị trường này. TVL tăng trên nhiều dự án đồng nghĩa với sự mở rộng và phổ biến của DeFi.
Theo dõi chỉ số TVL giúp nhà đầu tư nắm bắt xu hướng chung của thị trường DeFi và dự đoán các bước phát triển tiếp theo.
Ví dụ vào năm 2020, TVL trong DeFi tăng mạnh từ 1 tỷ USD lên 15 tỷ USD, thể hiện sự phát triển đột phá và dòng vốn đầu tư lớn vào lĩnh vực này. Sự tăng trưởng này cho thấy DeFi ngày càng được chấp nhận và kỳ vọng vào tiềm năng tương lai rất lớn.
Hỗ trợ nhà đầu tư lượng hóa rủi ro
Nhà đầu tư có thể tận dụng chỉ số TVL để phân tích mối tương quan tiềm năng giữa DeFi và giá token, hỗ trợ nhà đầu tư trong việc đánh giá mức độ rủi ro khi xem xét đầu tư vào một dự án DeFi cụ thể.
Total Value Locked cao không đảm bảo giá token cũng sẽ tăng cao. Ngược lại, giá token tăng mạnh không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với TVL tăng trưởng thực chất.
Đã có những trường hợp minh chứng cho rủi ro tiềm ẩn của việc thao túng TVL. Trong đó, các cá voi hoặc các nhóm có tổ chức có thể cố tình bơm phồng chỉ số TVL bằng cách gửi một lượng lớn tài sản vào các giao thức nhưng không có ý định duy trì sự tham gia lâu dài.
Do đó, các nhà đầu tư cần thận trọng trong việc đánh giá TVL và không nên xem đây là chỉ số duy nhất hoặc tuyệt đối để đưa ra quyết định đầu tư.
Ví dụ: Một dự án DeFi mới có TVL tăng đột biến từ 0 lên 100 triệu USD chỉ trong một tuần. Tuy nhiên, phân tích sâu hơn cho thấy sự tăng trưởng này chủ yếu do một số “cá voi crypto” thao túng. Giá token không tăng tương ứng với TVL cho thấy TVL tăng không phản ánh đúng sự quan tâm hay giá trị thực của dự án. Nhà đầu tư quyết định chờ đợi xu hướng dài hạn trước khi đầu tư để thận trọng hơn.
Cách TVL vận hành như thế nào?
Để hiểu rõ hơn vì sao TVL lại trở thành một chỉ số quan trọng trong DeFi, trước tiên chúng ta cần nắm được cách thức TVL vận hành trong các giao thức tài chính phi tập trung.
Cách thức khóa tài sản
Trong các giao thức DeFi, quá trình khóa tài sản diễn ra theo những bước cơ bản như sau:
- Gửi tài sản vào giao thức: Nhà đầu tư sẽ đưa tài sản số của mình vào các pool thanh khoản, tham gia staking, lending hoặc các chương trình farming. Việc này đồng nghĩa với việc chuyển tài sản vào một địa chỉ ví blockchain, thường do các giao thức DeFi kiểm soát và vận hành.
- Kích hoạt hợp đồng thông minh: Ngay khi tài sản được gửi đi, hợp đồng thông minh sẽ tự động tiếp nhận và ghi nhận giao dịch. Đây là các đoạn mã lập trình sẵn, có nhiệm vụ đảm bảo tài sản bị “khóa” theo đúng quy trình và điều kiện đã định trước.
- Mở khóa khi đáp ứng điều kiện: Tài sản sẽ chỉ được giải phóng khỏi hợp đồng thông minh nếu người dùng hoàn thành các yêu cầu đã đặt ra, chẳng hạn như hết thời gian staking, hoàn tất nghĩa vụ trả lãi vay, hoặc đạt được mục tiêu lợi nhuận từ farming.
Ví dụ thực tiễn: Uniswap
Để dễ hình dung hơn, cùng lấy Uniswap là một trong những giao thức DeFi nổi bật làm ví dụ nhé:
- Bước 1: Giả sử bạn đang nắm giữ 1 ETH và muốn tham gia cung cấp thanh khoản cho cặp ETH/USDT. Bạn sẽ chuyển 1 ETH cùng lượng USDT tương ứng theo tỷ giá thị trường vào ví hợp đồng thông minh quản lý pool ETH/USDT của Uniswap.
- Bước 2: Khi giao dịch hoàn tất, hợp đồng thông minh của Uniswap sẽ tự động ghi nhận tài sản của bạn đã được khóa. Đồng thời, bạn sẽ nhận về token LP (Liquidity Provider Token) là đại diện cho phần thanh khoản bạn đã đóng góp.
- Bước 3: Khi muốn thu hồi tài sản, bạn cần gửi lại token LP vào hợp đồng thông minh. Dựa trên tỷ lệ đóng góp so với tổng thanh khoản pool, hợp đồng sẽ phân phối lại số ETH và USDT mà bạn được nhận, kèm theo phần thưởng phí giao dịch nếu có.
TVL của Uniswap trong trường hợp này chính là tổng giá trị của tất cả tài sản (ETH, USDT…) đang được khóa trong hệ thống các pool. Khi dòng tiền vào nhiều hơn, TVL sẽ tăng, thể hiện mức độ tin tưởng và sự sôi động của cộng đồng đối với Uniswap.
Vai trò của hợp đồng thông minh đối với TVL
Hợp đồng thông minh đóng vai trò như người giám sát trung lập, chịu trách nhiệm bảo vệ TVL của các giao thức DeFi. Chúng đảm bảo mọi hoạt động gửi/rút tài sản đều diễn ra tự động, minh bạch và đúng cam kết ban đầu giữa người dùng và giao thức.
Chính nhờ hợp đồng thông minh, rủi ro gian lận hoặc thất thoát tài sản được giảm thiểu đáng kể. Đồng thời, chúng còn giúp đơn giản hóa quy trình vận hành, tối ưu hóa hiệu suất giao dịch và xây dựng một môi trường đầu tư minh bạch, an toàn cho mọi trader tham gia vào hệ sinh thái DeFi.
Hạn chế của TVL là gì?
Mặc dù Total Value Locked được xem là một thước đo quan trọng để đánh giá giá trị cơ bản và sức hút của các dự án Tài chính DeFi nhưng nhà đầu tư cần nhận thức rõ rằng đây không phải là một chỉ số tuyệt đối và vẫn tồn tại một số hạn chế đáng lưu tâm, bao gồm:
Rủi ro về việc TVL bị thao túng
Total Value Locked (TVL) dễ bị thổi phồng do các thủ thuật gian lận như “wash trading”, trong đó người dùng tạo giao dịch giả để làm tăng ảo giá trị dự án.
Một dự án có thể dùng tài khoản ảo hoặc tái đầu tư vốn (capital recycling) để thổi phồng quy mô nhằm thu hút đầu tư. Chiêu trò này làm sai lệch thông tin tài chính thực, gây rủi ro cho nhà đầu tư thiếu cảnh giác.
Một số dự án DeFi được quảng bá bởi “cá voi crypto” có khả năng tác động đến TVL chỉ bằng việc gửi hoặc rút tiền. Các cá voi này đầu tư mạnh để tạo hiệu ứng dự án đang “hot” nhằm thu hút nhà đầu tư mới, dẫn đến Total Value Locked không phản ánh đúng thực tế dự án.
Chịu ảnh hưởng lớn từ sự biến động khó lường của thị trường
TVL chịu tác động đáng kể từ những biến động giá cả trên thị trường tiền điện tử. Giá trị quy đổi của các token đang được lưu trữ trong các hợp đồng thông minh của dự án có thể thay đổi rất nhanh chóng. Khi giá của các token này tăng lên, TVL của dự án cũng có xu hướng tăng theo một cách tự nhiên ngay cả khi không có thêm dòng vốn mới đổ vào từ các nhà đầu tư. Mặt khác, nếu giá token giảm, TVL cũng sẽ giảm tương ứng. Điều này thậm chí có thể kích hoạt làn sóng bán tháo, dẫn đến sự sụt giảm nghiêm trọng của giá trị TVL.
Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc đa dạng hóa danh mục đầu tư DeFi, không chỉ giới hạn ở một dự án mà còn mở rộng ra nhiều dự án và lĩnh vực khác nhau để giảm thiểu rủi ro tiềm ẩn.
>> Xem thêm: Sharding là gì? Cách công nghệ này giúp blockchain vượt qua giới hạn cũ
Top 5 đồng coin DeFi có TVL cao đáng chú ý hiện nay
Dưới đây là danh sách 5 đồng coin DeFi có TVL cao nhất hiện nay, được nhiều nhà đầu tư quan tâm nhờ tính thanh khoản mạnh và cộng đồng người dùng lớn.
Lido (LDO)
Lido là giao thức staking phi tập trung hàng đầu trên Ethereum, cho phép người dùng staking ETH và nhận về stETH là token đại diện cho ETH đã staking. Điều này giúp người dùng vừa nhận thưởng staking, vừa duy trì tính thanh khoản để tham gia các hoạt động DeFi khác. Với TVL lên đến 29,8 tỷ USD, Lido chiếm thị phần lớn trong hệ sinh thái Ethereum. Gần đây, Lido cũng mở rộng sang các blockchain khác như Solana và Polkadot.
EigenLayer (EIGEN)
EigenLayer là giao thức “restaking” cho phép người dùng sử dụng lại tài sản đã staking (như stETH) để bảo mật cho các dịch vụ phi tập trung khác trên Ethereum. Điều này giúp tối ưu hóa lợi nhuận staking và tăng cường bảo mật cho mạng lưới. Với Total Value Locked đạt 15,2 tỷ USD, EigenLayer đang thu hút sự chú ý lớn từ cộng đồng DeFi.
Aave (AAVE)
Aave là nền tảng cho vay và vay phi tập trung nổi tiếng, cho phép người dùng gửi tài sản để nhận lãi suất hoặc vay tài sản khác với tài sản thế chấp. Giao thức này hỗ trợ nhiều blockchain như Ethereum, Polygon và Avalanche. Với Total Value Locked khoảng 10,8 tỷ USD, Aave là một trong những giao thức DeFi lâu đời và uy tín nhất.
MakerDAO (MKR)
MakerDAO là giao thức cho vay phi tập trung đầu tiên trên Ethereum, nổi bật với stablecoin DAI được thế chấp bằng tài sản số. Người dùng có thể khóa tài sản như ETH để tạo ra DAI, giúp duy trì tính ổn định của đồng tiền này. Với TVL khoảng 8,2 tỷ USD, MakerDAO đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái DeFi.
Uniswap (UNI)
Uniswap là sàn giao dịch phi tập trung (DEX) lớn nhất trên Ethereum, sử dụng mô hình AMM (Automated Market Maker) để cung cấp thanh khoản cho người dùng. Người dùng có thể cung cấp thanh khoản cho các cặp token và nhận phí giao dịch. Với TVL khoảng 5,7 tỷ USD, Uniswap là lựa chọn phổ biến cho việc giao dịch và cung cấp thanh khoản.
Các công cụ theo dõi TVL hàng đầu với độ chính xác cao
Để đưa ra những quyết định đầu tư chính xác, việc theo dõi TVL của các giao thức DeFi là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, không phải tất cả công cụ theo dõi đều cung cấp dữ liệu chính xác và đáng tin cậy. Dưới đây là những công cụ hàng đầu, được đánh giá cao về độ chính xác trong việc theo dõi TVL, giúp bạn luôn nắm bắt được xu hướng và tình hình thị trường một cách kịp thời.
DefiLlama
DefiLlama là một nền tảng mạnh mẽ, có khả năng thu thập và tổng hợp dữ liệu từ trên 1000 dự án DeFi khác nhau, hoạt động trên 14 blockchain riêng biệt. Không chỉ dừng lại ở việc hiển thị các số liệu cơ bản như TVL, vốn hóa thị trường và giá token, DefiLlama còn cung cấp các phân tích về dữ liệu lịch sử, mang đến một cái nhìn toàn diện và chuyên sâu cho người dùng. Nhờ tính trực quan, dễ sử dụng và sự phong phú của thông tin được cung cấp, DefiLlama đã trở thành một công cụ không thể thiếu đối với đông đảo nhà đầu tư cá nhân lẫn tổ chức.
DappRadar
DappRadar là một công cụ nổi bật khác, cung cấp dữ liệu toàn diện về hơn 3.000 dApp hoạt động trên 20 nền tảng blockchain, TVL, số lượng người dùng hoạt động hàng ngày và khối lượng giao dịch được thực hiện. Bên cạnh đó, DappRadar còn tích hợp các hệ thống đánh giá và xếp hạng chi tiết cho từng dApp, trở thành một nguồn tài nguyên quý giá cho những người dùng muốn khám phá sâu hơn về một ứng dụng cụ thể hoặc muốn có một bức tranh tổng quan về toàn bộ thị trường DeFi.
The Block
The Block là một ấn phẩm uy tín trong lĩnh vực tiền điện tử, cung cấp một chuyên mục dữ liệu toàn diện về TVL của thị trường DeFi. Bằng cách phân loại TVL theo nhiều mảng khác nhau như DEX, Lending và Yield Farming hoặc theo từng blockchain cụ thể, The Block tạo điều kiện cho người đọc tiếp cận thông tin một cách chi tiết và có cái nhìn sâu sắc hơn.
Mối quan hệ giữa TVL và Circulating Supply
Khi phân tích các dự án DeFi, nhiều trader dễ nhầm lẫn giữa Total Value Locked và Circulating Supply.
Total Value Locked thể hiện tổng giá trị tài sản đã được khóa trong một giao thức, bao gồm cả token nội bộ và các tài sản bên ngoài khác. Ví dụ, khi người dùng cung cấp thanh khoản cho cặp UNI/ETH trên Uniswap, TVL sẽ tính tổng giá trị UNI và ETH đã khóa trong pool thanh khoản. Ngược lại, Circulating Supply chỉ đo tổng số lượng token đang lưu hành trên thị trường, trong đó có thể bao gồm cả số token được khóa trong các hoạt động như staking hoặc farming.
Thông thường, khi phát hành token, các dự án chỉ đưa ra một lượng giới hạn để lưu hành nhằm kiểm soát cung cầu, góp phần ổn định giá. Một số chiến lược phổ biến như burn token hoặc thiết lập các pool staking giúp giảm Circulating Supply thực tế và kích thích người dùng tham gia khoá tài sản để nhận thưởng.
Khi đánh giá một dự án DeFi, so sánh tỷ lệ token đang stake so với Circulating Supply giúp trader ước lượng áp lực bán thực tế trên thị trường. Đây là dữ liệu on-chain quan trọng để phân tích xu hướng tích lũy hay phân phối tài sản.
TVL và Market Cap: Sự khác biệt cần nắm rõ
Cả TVL và Market Cap đều là các chỉ số quan trọng nhưng hoàn toàn khác nhau trong cách tính và ý nghĩa.
- Market Cap = Giá hiện tại × Circulating Supply
- TVL = Tổng giá trị tài sản đang bị khóa × Giá hiện tại của từng tài sản
Market Cap phản ánh quy mô tổng thể của một loại token trên thị trường, trong khi TVL cho thấy mức độ cam kết tài sản vào các giao thức DeFi. Nói cách khác: Market Cap đo “kích thước” của tài sản, còn Total Value Locked đo mức độ tin tưởng vào hệ sinh thái DeFi.
Ví dụ, nếu lấy tổng vốn hóa DeFi (~84,4 tỷ USD) chia cho tổng TVL (~153,36 tỷ USD), ta có TVL Ratio khoảng 0,55. TVL Ratio ở mức thấp như vậy cho thấy nhà đầu tư vẫn thận trọng, thị trường chưa bị cuốn vào giai đoạn FOMO hay hưng phấn quá mức.
Kết luận
Tóm lại, TVL là gì không đơn thuần là thước đo thanh khoản và mức độ quan tâm của cộng đồng đối với một dự án DeFi, mà nó còn là một chỉ báo quan trọng về tiềm năng phát triển trong tương lai. Mặc dù vậy, tương tự như bất kỳ chỉ số tài chính nào khác, Total Value Locked cũng tồn tại những hạn chế nhất định. Do đó, các nhà đầu tư cần thận trọng xem xét TVL kết hợp với nhiều yếu tố và kiến thức chuyên sâu khác để đưa ra các quyết định đầu tư sáng suốt và hiệu quả.
Các câu hỏi thường gặp về chỉ số TVL
Total Value Locked có thể dự đoán tương lai của dự án không?
Mặc dù là một chỉ số quan trọng phản ánh sức khỏe và mức độ phát triển hiện tại của dự án, nhưng TVL không đủ để dự đoán chính xác tương lai. Nhà đầu tư cần kết hợp nghiên cứu chuyên sâu về công nghệ, đội ngũ, mô hình kinh doanh, đồng thời theo dõi thường xuyên các tin tức mới nhất để có cái nhìn toàn diện hơn về tiềm năng và rủi ro của dự án.
Mối quan hệ giữa TVL và APY (Annual Percentage Yield) là gì?
TVL và APY thường được sử dụng song song để đánh giá hiệu suất của một dự án DeFi. Trong khi TVL phản ánh quy mô tài sản đang được khóa, thì APY cho thấy tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng trong một năm. Mối quan hệ giữa hai chỉ số này giúp nhà đầu tư cân nhắc giữa rủi ro và lợi nhuận, từ đó đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn.
Chỉ số TVL giảm đột ngột cho thấy điều gì?
Khi Total Value Locked của một dự án giảm mạnh, điều đó có thể ám chỉ dòng vốn rút ra đáng kể, cho thấy nhà đầu tư có thể đang mất niềm tin hoặc tìm kiếm cơ hội sinh lời ở nơi khác. Tuy nhiên, TVL giảm cũng có thể bắt nguồn từ việc giá tài sản bị khóa giảm mạnh do biến động thị trường. Do đó, cần phân tích kỹ nguyên nhân thực sự trước khi đưa ra bất kỳ kết luận nào về sức khỏe dự án.
Ngoài TVL thì nhà đầu tư nên theo dõi thêm những chỉ số nào?
Để đánh giá một dự án DeFi chính xác hơn, ngoài TVL thì nhà đầu tư nên quan tâm đến:
- Số lượng hoạt động người dùng: Cho thấy mức độ hấp dẫn và sự tham gia của cộng đồng.
Doanh thu: Phản ánh khả năng tạo dòng tiền từ hoạt động của dự án. - Lợi nhuận: Đánh giá hiệu quả vận hành thực tế.
- Lộ trình phát triển: Cung cấp định hướng dài hạn và khả năng mở rộng của dự án.
- Đội ngũ phát triển: Yếu tố then chốt đảm bảo sự thành công và duy trì dự án bền vững.
