Liquid Staking Derivatives là gì? Xu hướng LSD bùng nổ trong Defi

Liquid Staking Derivatives (LSD) đang dần trở thành xu hướng nổi bật trong thế giới staking crypto. Thay vì phải khóa tài sản và mất tính thanh khoản, giờ đây nhà đầu tư có thể nhận về token đại diện và tiếp tục sử dụng trong các giao thức DeFi khác. Nhưng liệu cơ hội kiếm thêm lợi nhuận có đi kèm với những rủi ro nào? Trong bài viết này, hãy cùng blogtrading.net tìm hiểu Liquid Staking Derivatives là gì và khám phá các chiến lược tối ưu hóa staking hiệu quả nhất ngay hôm nay!

Khái niệm về Liquid Staking Derivatives (LSD)

Liquid Staking Derivatives (LSD) tạm hiểu là sản phẩm phái sinh staking linh hoạt, là những giao thức giúp người tham gia có thể khóa coin trên các blockchain sử dụng cơ chế đồng thuận Proof of Stake (PoS), nhưng đồng thời vẫn giữ được tính thanh khoản. Cụ thể, khi người dùng thực hiện việc staking tức là khóa đồng coin để tham gia bảo vệ mạng lưới và nhận thưởng, họ sẽ được nhận lại một loại tài sản đại diện gọi là token phái sinh. Token này phản ánh số lượng và giá trị coin mà họ đã stake.

Điểm đặc biệt là mặc dù coin gốc đã bị khóa để staking, nhưng các token phái sinh này lại có thể giao dịch và sử dụng trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung. Điều này giúp người dùng vừa tiếp tục nhận thưởng từ việc staking, vừa có thể tận dụng tài sản đó để tham gia các hoạt động khác như cho vay, đi vay hoặc tạo thanh khoản trên sàn phi tập trung.

Liquid Staking Derivatives (LSD) cho phép staking mà vẫn giữ tài sản thanh khoản

Ví dụ dễ hiểu, khi stake ETH trên nền tảng Lido Finance, người dùng sẽ nhận về đồng stETH. Còn khi stake ETH trên Rocket Pool, họ sẽ nhận lại token rETH.

Cách thức hoạt động của Liquid Staking Derivatives là gì?

Quy trình vận hành của một giao thức Liquid Staking Derivative là gì thông thường sẽ trải qua các bước như sau:

Gửi tài sản vào giao thức: Nhà đầu tư nạp vào hệ thống số coin mà họ muốn stake, ví dụ như ETH.
Staking tự động qua các validator: Giao thức sẽ tự động chuyển số coin đó đến các node xác thực đối tác để tiến hành staking trực tiếp trên blockchain.
Nhận token đại diện: Đổi lại, người dùng sẽ được nhận một loại token phái sinh có giá trị tương đương với số coin đã stake. Ví dụ: nếu stake 10 ETH, người dùng sẽ nhận lại 10 stETH hoặc 10 rETH tùy nền tảng. Tỷ lệ trao đổi ban đầu thường là 1:1.
Sử dụng token phái sinh trong hệ sinh thái DeFi: Các token LSD này hoàn toàn có thể dùng cho nhiều mục đích trong DeFi như farming, lending, borrowing hoặc thậm chí dùng làm tài sản thế chấp trong các hợp đồng vay mượn khác.
Rút lại tài sản gốc: Khi muốn thu hồi số coin ban đầu, người dùng có thể hoàn trả lại token phái sinh bằng cách burn token để rút trực tiếp từ giao thức hoặc swap token trên các sàn phi tập trung (AMM).

Lợi ích của Liquid Staking Derivatives (LSD)

Vậy Liquid Staking Derivatives mang lại những lợi thế gì khiến ngày càng nhiều nhà đầu tư quan tâm? Dưới đây là những lợi ích nổi bật mà LSD đang mở ra cho người tham gia staking.

Đối với nhà đầu tư cá nhân

Tối ưu hóa nguồn vốn: Người dùng có thể tận dụng hiệu quả vốn của mình nhờ cơ chế sinh lời kép. Trong khi phần coin gốc vẫn tạo ra lợi nhuận từ phần thưởng staking, thì token phái sinh nhận về lại tiếp tục được mang đi tham gia các chiến lược sinh lời khác trong DeFi.
Giữ tính thanh khoản cao: Khác với staking truyền thống, LSD cho phép nhà đầu tư dễ dàng chuyển đổi token phái sinh thành tiền mặt hoặc tài sản khác bất kỳ lúc nào thông qua các sàn phi tập trung. Nhờ đó, vốn không bị đóng băng mà luôn có thể luân chuyển linh hoạt theo chiến lược giao dịch.
Đơn giản hóa kỹ thuật: Để trở thành validator thông thường, người dùng cần thiết lập hạ tầng kỹ thuật phức tạp và có lượng vốn tối thiểu lớn. Với LSD, chỉ cần gửi coin vào giao thức, toàn bộ quy trình staking và vận hành node sẽ được hệ thống tự động xử lý.

Đối với toàn bộ hệ sinh thái

Gia tăng mức độ phân quyền và an toàn mạng lưới: Khi nhiều người dùng tham gia staking thông qua các giao thức LSD, số lượng validator được phân tán rộng hơn. Điều này giúp mạng lưới blockchain trở nên vững chắc và khó bị tấn công hơn.
Đẩy mạnh dòng tiền cho DeFi: Các token phái sinh từ staking trở thành một loại tài sản thế chấp quan trọng trong nhiều nền tảng DeFi, góp phần làm tăng tổng giá trị tài sản khóa (TVL), từ đó giúp DeFi ngày càng sôi động và thanh khoản dồi dào hơn.
Hạn chế áp lực xả hàng lên thị trường: Do phần lớn coin được đem đi staking sẽ bị khóa lại, nên nguồn cung lưu thông ngoài thị trường sẽ giảm bớt. Điều này phần nào hạn chế áp lực bán tháo gây biến động mạnh về giá trong ngắn hạn.

LSD giúp staking hiệu quả hơn, tối ưu lợi nhuận mà vẫn giữ tính thanh khoản tài sản

Những rủi ro nhà đầu tư cần lưu ý khi tham gia Liquid Staking Derivatives (LSD)

Mặc dù LSD mở ra nhiều cơ hội tối ưu hóa lợi nhuận, nhưng đi kèm theo đó là những rủi ro mà trader cần cân nhắc trước khi tham gia:

Biến động tỷ lệ quy đổi (rủi ro de-peg): Trong điều kiện thị trường biến động mạnh, giá trị của token phái sinh có thể lệch khỏi giá trị đồng coin gốc mà nó đại diện. Chẳng hạn vào tháng 6/2022, token stETH từng giảm còn 0.94 ETH do áp lực thanh khoản. Trường hợp này khiến nhà đầu tư gặp rủi ro nếu cần bán token phái sinh khi chưa kịp phục hồi về tỷ lệ 1:1.
Rủi ro từ smart contract: Các giao thức LSD vận hành hoàn toàn dựa trên hệ thống hợp đồng thông minh. Nếu xảy ra lỗ hổng bảo mật, hacker có thể lợi dụng để tấn công, gây thiệt hại nghiêm trọng cho tài sản của người dùng.
Rủi ro bị phạt: Nếu validator thực hiện sai quy định, chẳng hạn như xác nhận giao dịch không chính xác hoặc vận hành node không ổn định, hệ thống có thể tự động cắt giảm (slashing) một phần tài sản stake, dẫn đến thiệt hại cho cả người dùng đã ủy thác tài sản thông qua giao thức LSD.
Rủi ro tập trung hóa quyền kiểm soát: Khi một vài nền tảng LSD chiếm lĩnh thị phần quá lớn, ví dụ Lido đang nắm giữ hơn 30% tổng lượng ETH stake. Điều này có thể tạo ra thế mất cân bằng về quyền kiểm soát mạng lưới, đi ngược lại với triết lý phân quyền mà blockchain hướng đến.

Những dự án Liquid Staking Derivatives (LSD) nổi bật trên thị trường

Hiện nay, nhiều dự án LSD đã phát triển mạnh mẽ, mỗi nền tảng đều có cách tiếp cận riêng để thu hút dòng vốn staking từ cộng đồng:

Lido Finance (LDO)

Lido Finance là một trong những nền tảng nổi bật trong lĩnh vực Liquid Staking Derivatives (LSD), đặc biệt trên mạng Ethereum. Lido cho phép người dùng stake ETH và nhận về token stETH, đồng thời tiếp tục tham gia các hoạt động tài chính DeFi như farming, lending, hoặc làm tài sản thế chấp. Sản phẩm này giúp người dùng dễ dàng tham gia staking mà không phải lo về tính thanh khoản, vì stETH có thể được giao dịch trên nhiều sàn phi tập trung. Với hơn 17% TVL trong DeFi, Lido hiện đang giữ vị trí dẫn đầu trong thị trường LSD.

Lido thu hút người dùng nhờ khả năng staking đơn giản và thanh khoản dồi dào trên nhiều sàn giao dịch phi tập trung

Rocket Pool (RPL)

Rocket Pool là một giải pháp LSD tập trung vào tính phân quyền, đặc biệt trên mạng Ethereum. Nền tảng này cho phép người dùng chỉ cần 16 ETH để có thể tự vận hành node validator, tạo ra sự phân cấp trong hệ thống và gia tăng độ bảo mật mạng lưới. Người dùng nhận token rETH đại diện cho lượng ETH đã stake, có thể sử dụng rETH trong các giao thức DeFi hoặc chuyển nhượng. Rocket Pool là sự lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn góp phần vào sự phân quyền của Ethereum mà không cần 32 ETH để trở thành validator độc lập.

Khác với Lido thì Rocket Pool tập trung vào giải pháp staking phi tập trung hơn

Frax Finance (FXS)

Frax Finance kết hợp giữa stablecoin và LSD, mang đến một giải pháp staking linh hoạt và ổn định hơn cho người dùng. Nền tảng này cung cấp token phái sinh từ staking và tích hợp chúng vào hệ sinh thái stablecoin Frax (FraxUSDT). Sự kết hợp giữa staking và stablecoin giúp giảm thiểu sự biến động giá của tài sản staking, mang lại một trải nghiệm dễ dàng hơn cho người tham gia. Bên cạnh đó, Frax Finance còn cung cấp các công cụ tài chính giúp tối ưu hóa lợi nhuận staking và cung cấp thanh khoản cho các giao thức DeFi.

Không chỉ cung cấp giải pháp staking, Frax còn tạo ra hệ sinh thái tài chính ổn định quanh stablecoin của mình

StaFi (FIS)

StaFi nổi bật với khả năng hỗ trợ staking trên nhiều blockchain, không chỉ Ethereum. Nền tảng này cho phép người dùng stake các loại tài sản khác nhau trên các blockchain như Polkadot, Cosmos và Binance Smart Chain. StaFi phát hành token phái sinh rToken cho các tài sản stake, giúp người dùng vẫn có thể tiếp cận thanh khoản trong khi không làm mất đi phần thưởng staking. Việc hỗ trợ đa chuỗi mở rộng phạm vi ứng dụng của StaFi và giúp nhà đầu tư có thể đa dạng hóa danh mục tài sản staking của mình.

StaFi hỗ trợ staking đa chuỗi, giúp người dùng dễ dàng tham gia staking trên nhiều mạng lưới blockchain khác nhau

Ankr (ANKR)

Ankr cung cấp dịch vụ staking linh hoạt cho nhiều blockchain khác nhau, bao gồm Ethereum, Binance Smart Chain, Polkadot, Solana và các blockchain khác. Bằng cách cho phép người dùng stake thông qua nền tảng của Ankr mà không cần tự vận hành node validator, Ankr giúp người tham gia tiết kiệm thời gian và chi phí. Ankr không chỉ phục vụ cá nhân mà còn hỗ trợ các tổ chức lớn hoặc cơ sở hạ tầng Web3 có nhu cầu triển khai các validator riêng. Ngoài staking, Ankr còn cung cấp các giải pháp cơ sở hạ tầng blockchain cho các ứng dụng phi tập trung.

Ankr hỗ trợ cả khách hàng cá nhân lẫn các tổ chức hạ tầng Web3 có nhu cầu vận hành validator

SSV Network

SSV Network là một dự án đặc biệt phát triển hạ tầng phi tập trung cho staking. SSV chia nhỏ quá trình vận hành validator thành nhiều phần độc lập, giúp tăng cường độ an toàn và khả năng phục hồi của toàn bộ hệ thống staking. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro khi có sự cố xảy ra với một validator cụ thể, đồng thời duy trì tính phân quyền trong hệ thống Ethereum. SSV Network hướng đến việc tối ưu hóa việc staking và giảm thiểu các điểm yếu trong cơ sở hạ tầng, góp phần tăng cường độ ổn định và an toàn cho người tham gia.

Bằng cách phân mảnh quá trình vận hành node validator, SSV giúp gia tăng độ an toàn và ổn định cho hệ thống staking

Jito (JTO)

Jito là một giao thức LSD đặc biệt dành cho hệ sinh thái Solana, nổi bật với khả năng khai thác MEV (Maximum Extractable Value) để tối ưu hóa lợi nhuận từ việc staking. Jito giúp tăng hiệu quả staking bằng cách tối ưu hóa cách thức các block được xác nhận và giảm thiểu độ trễ, mang lại hiệu suất cao hơn cho người dùng. Ngoài ra, Jito còn cung cấp các công cụ cho phép người tham gia dễ dàng tham gia vào các chiến lược khai thác giá trị tối đa từ giao dịch trên Solana, giúp tối ưu hóa lợi nhuận staking trong khi vẫn duy trì tính phân quyền của mạng lưới.

Jito nổi bật với khả năng khai thác MEV nhằm tối ưu hóa lợi nhuận staking cho người dùng

Coinbase cbETH

Coinbase cung cấp dịch vụ staking thông qua token cbETH, cho phép người dùng stake ETH mà không phải lo lắng về việc không có tính thanh khoản. Token cbETH đại diện cho lượng ETH đã stake trên nền tảng Coinbase và có thể được giao dịch hoặc sử dụng như tài sản thế chấp trong các giao thức DeFi. Coinbase cung cấp sự bảo mật cao và quy trình đơn giản, lý tưởng cho những người mới bắt đầu. Tuy nhiên, do là nền tảng tập trung, người dùng sẽ phải chấp nhận một mức độ kiểm soát nhất định từ phía Coinbase.

Xu hướng phát triển của Liquid Staking Derivatives (LSD)

Liquid Staking Derivatives đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ với nhiều tín hiệu tích cực trên thị trường:

Bùng nổ sau bản nâng cấp Shanghai: Sau khi Ethereum triển khai thành công bản nâng cấp Shanghai, người dùng có thể rút tự do lượng ETH đã stake. Điều này đã cởi trói tâm lý lo ngại về việc bị khóa vốn dài hạn, từ đó thúc đẩy dòng tiền đổ mạnh vào các nền tảng LSD. Nhu cầu staking tăng nhanh cũng giúp nhiều giao thức LSD mở rộng quy mô chỉ trong thời gian ngắn.
TVL không ngừng mở rộng: Các giao thức liquid staking hiện đang nắm giữ khoảng 20% TVL trong toàn bộ hệ sinh thái DeFi. Con số này cho thấy LSD đang dần trở thành một mảnh ghép quan trọng, góp phần duy trì thanh khoản và sự ổn định cho thị trường DeFi.
Mở rộng sang nhiều hệ sinh thái blockchain khác: Dù ban đầu LSD phát triển chủ yếu trên mạng Ethereum, nhưng hiện tại nhiều dự án đã vươn rộng ra các hệ sinh thái khác như Solana, Polygon, Avalanche… Việc hỗ trợ đa chuỗi giúp mở rộng tệp người dùng và khai thác thêm nguồn thanh khoản từ nhiều cộng đồng blockchain khác nhau.
Đột phá công nghệ mới: Nhiều dự án đang nghiên cứu các mô hình staking linh hoạt hơn. Đơn cử như KIRA Network đang phát triển công nghệ cho phép người dùng stake gần như mọi loại tài sản kể cả NFT. Điều này mở ra tiềm năng biến bất kỳ tài sản số nào cũng có thể tham gia vào hoạt động staking sinh lợi.

Liquid Staking Derivatives (LSD) mở rộng ứng dụng, thu hút vốn vào hệ sinh thái DeFi

So sánh Liquid Staking Derivatives (LSD) với các hình thức staking phổ biến khác

Trước khi quyết định tham gia staking, trader cần hiểu rõ sự khác biệt giữa các hình thức staking hiện có trên thị trường. Mỗi lựa chọn sẽ có những ưu điểm và rào cản riêng, tùy thuộc vào mục tiêu và khẩu vị rủi ro của từng người:

Loại hình staking	Vốn yêu cầu tối thiểu	Khả năng thanh khoản	Độ phức tạp kỹ thuật	Mức độ phi tập trung
Staking cá nhân (tự vận hành node)	32 ETH (với Ethereum)	Không thể rút trước hạn	Yêu cầu kỹ năng kỹ thuật cao	Cao (toàn quyền kiểm soát node)
Staking ủy thác (Delegate Staking)	32 ETH (ủy quyền cho validator)	Không thể rút trước hạn	Phức tạp vừa phải (chọn validator uy tín)	Phân quyền vừa phải
Liquid Staking Derivatives (LSD)	Không yêu cầu tối thiểu	Có thể giao dịch linh hoạt	Đơn giản (giao thức xử lý toàn bộ staking)	Từ trung bình đến thấp (tùy độ tập trung của giao thức)
Staking trên sàn tập trung (CEX Staking)	Không yêu cầu tối thiểu	Luôn có thanh khoản	Gần như không cần thao tác kỹ thuật	Rất thấp (phụ thuộc vào sàn hoàn toàn)

Với trader mới chưa có kinh nghiệm kỹ thuật vận hành node, LSD hay staking trên sàn tập trung sẽ là lựa chọn dễ tiếp cận hơn nhờ sự linh hoạt và đơn giản trong thao tác. Tuy nhiên, mức độ phi tập trung và kiểm soát tài sản cá nhân cũng sẽ giảm dần khi đi từ staking tự vận hành sang các mô hình dịch vụ trung gian.

Xem thêm:

Liquid Staking là gì? Danh sách dự án Liquid Staking tiềm năng nên biết

Liquid Restaking là gì? Triển vọng của Liquid Restaking trong DeFi

Tương lai của Liquid Staking Derivatives (LSD)

Khi hệ sinh thái blockchain Proof of Stake ngày càng mở rộng, Liquid Staking Derivatives (LSD) đang được đánh giá là mảnh ghép chiến lược cho sự phát triển dài hạn của thị trường crypto. Trong những năm tới, LSD được kỳ vọng sẽ tiếp tục bùng nổ với nhiều xu hướng nổi bật:

Trở thành lớp tài sản nền tảng trong DeFi: Các token phái sinh từ staking đang dần được xem như tài sản thế chấp cơ bản cho nhiều giao thức DeFi. Việc có thể sử dụng token LSD làm tài sản đảm bảo cho vay, cung cấp thanh khoản hoặc xây dựng các sản phẩm phái sinh phức tạp hơn sẽ mở ra nhiều mô hình tài chính mới.
Thúc đẩy quá trình phi tập trung hóa: Một trong những thách thức hiện tại của LSD là sự tập trung quyền lực vào vài giao thức lớn. Trong tương lai, nhiều giải pháp hạ tầng staking phi tập trung hơn đang được phát triển, nhằm phân tán rủi ro và bảo vệ triết lý phi tập trung cốt lõi của blockchain.
Mở rộng ứng dụng sang tài sản truyền thống: Mô hình LSD hoàn toàn có thể được áp dụng cho nhiều loại tài sản truyền thống như cổ phiếu, bất động sản, thậm chí cả hàng hóa, thông qua cơ chế mã hóa tài sản (tokenization). Điều này sẽ mở rộng phạm vi ứng dụng staking vượt ra khỏi không gian blockchain thuần túy.
Hoàn thiện hệ thống bảo mật: Để thu hút dòng vốn lớn hơn, các giao thức LSD cần tiếp tục cải tiến cơ chế bảo vệ tài sản, giảm thiểu nguy cơ bị cắt giảm stake, cũng như đảm bảo hợp đồng thông minh đủ an toàn trước các cuộc tấn công từ hacker.

Kết bài

Liquid Staking Derivatives đang mở ra một kỷ nguyên mới về tối ưu hóa vốn trong thị trường crypto. Với lợi thế linh hoạt cho người dùng và đóng vai trò then chốt cho thanh khoản hệ sinh thái, LSD đang trở thành giải pháp đôi bên cùng có lợi cho cả trader cá nhân lẫn các giao thức blockchain. Tuy vậy, trước khi tham gia, nhà đầu tư vẫn cần hiểu rõ cả mặt tiềm năng lẫn rủi ro của Liquid Staking Derivatives là gì để có chiến lược quản lý vốn phù hợp.