Trong thị trường crypto, Do Kwon từng được ca ngợi là người tiên phong trong lĩnh vực stablecoin thuật toán với dự án Terra (LUNA). Tuy nhiên, từ hình tượng tài năng sáng tạo, ông nhanh chóng trở thành tâm điểm chỉ trích sau cú sụp đổ chấn động thị trường và loạt cáo buộc pháp lý nghiêm trọng. Vậy Do Kwon là ai? Hành trình sự nghiệp của ông bắt đầu từ đâu và vì sao lại sa lầy vào bê bối? Cùng blogtrading.net khám phá toàn bộ sự thật đằng sau cái tên gây tranh cãi này.
Do Kwon là ai? Tổng quan thông tin về Do Kwon
Do Kwon có tên đầy đủ là Kwon Do-Hyung, ông là cha đẻ và cũng là giám đốc điều hành cho Terraform Labs kinh doanh liên quan đến blockchain, có trụ sở tọa lạc tại Singapore. Khoảng thời gian trước đây, Do Kwon đã nhận được sự ngưỡng mộ cũng như yêu quý từ cộng đồng khi là một người tiên phong ở ngành stablecoin về thuật toán.
Tuy nhiên, khi hệ sinh thái mà ông tạo ra là Terra cùng stablecoin của nó là TerraUSD (UST) không thể tiếp tục duy trì thì ông đã bị cộng đồng quay lưng, trở thành mục tiêu bàn tán cùng chỉ trích của mọi người.
Bối cảnh trưởng thành cùng sự nghiệp của Do Kwon
Do Kwon sinh năm 1991 tại Seoul, Hàn Quốc. Ông theo học tại trường ngoại ngữ Daewon, sau đó sang Mỹ học tại Đại học Stanford và tốt nghiệp năm 2015 với bằng cử nhân Khoa học máy tính. Dù từng làm việc tại Microsoft và Apple với vai trò đối tác kinh doanh, thời gian này chỉ kéo dài chưa đến 90 ngày do ông cảm thấy không phù hợp với công việc.
Nổi bật với thành tích học tập ấn tượng, Do Kwon quay về Hàn Quốc năm 2016 để khởi nghiệp với dự án Anyfi là một nền tảng mạng phi tập trung giúp người dùng kết nối nhanh chóng và tiện lợi. Dự án này nhanh chóng thu hút được hơn 1 triệu USD vốn đầu tư và nhận được sự hỗ trợ từ chính phủ Hàn Quốc.
Trong quá trình phát triển Anyfi, Do Kwon bắt đầu tiếp cận sâu hơn với công nghệ phi tập trung và blockchain. Từ những hiểu biết và kinh nghiệm tích lũy được, ông quyết định thành lập Terraform Labs vào năm 2017 với mục tiêu mang lại các ứng dụng blockchain có giá trị thực tiễn cho thị trường. Đây cũng là bước đệm đưa ông trở thành một trong những nhân vật nổi bật nhất trong thế giới tiền mã hóa, trước khi sự nghiệp của ông bị chấn động bởi cú sập lịch sử của LUNA và UST.
Do Kwon nắm giữ vị trí CEO và mâu thuẫn với các quỹ lớn bắt đầu lộ diện
Sau khi đồng sáng lập Terraform Labs, Do Kwon đảm nhận vai trò điều hành chính trực tiếp dẫn dắt dự án. Với tư duy đột phá và tham vọng lớn, ông nhanh chóng thu hút được sự chú ý từ nhiều quỹ đầu tư hàng đầu. Tuy nhiên, chính sự hiện diện của những “bigboy” trong ngành tài chính lại trở thành mầm mống cho các bất đồng lợi ích, làm phát sinh nhiều tranh cãi âm ỉ trong nội bộ. Đây cũng chính là giai đoạn đặt nền móng cho những biến động lớn sau này trong thế giới tài sản số.
Ý tưởng hình thành Terraform Labs bắt nguồn từ khát vọng thiết kế hệ thống thanh toán phi tập trung
Vào năm 2018, Do Kwon có cuộc thảo luận quan trọng với Nicholas Platias, nơi ông chia sẻ mong muốn kiến tạo một mạng lưới thanh toán mở, dễ tiếp cận nhưng vẫn đảm bảo tính minh bạch và không phụ thuộc vào bên trung gian. Đó chính là điểm xuất phát cho quá trình định hình Terraform Labs.
Cái tên “Terra” được Do Kwon chọn lựa lấy cảm hứng từ chủng tộc Terran trong trò chơi StarCraft là tựa game chiến thuật yêu thích của ông. Terran nổi tiếng với khả năng thích nghi và triển khai chiến lược linh hoạt, thể hiện rõ nét tư duy phát triển dự án của Kwon là kiên cường, thích ứng nhanh và không ngại thử thách.
Terraform Labs ra đời và hành trình phát triển ban đầu cùng Chai
Thời điểm mới bắt đầu, Terraform Labs vận hành gắn liền với nền tảng thanh toán Chai là một sản phẩm được sáng lập bởi Daniel Shin. Trong giai đoạn đầu, Shin đóng vai trò đồng sáng lập Terraform, tuy nhiên sau đó ông đã rút lui khỏi toàn bộ hoạt động phát triển.
Dù chỉ mới ra mắt trong thời gian ngắn, Terra đã thu hút tới 2,5 triệu người dùng nhờ mô hình tài chính sáng tạo. Không chỉ vậy, dự án còn thành công gọi vốn khoảng 150 triệu USD từ các tên tuổi có tiếng như Galaxy Digital, Pantera Capital hay Arrington Capital.
Tháng 8 năm 2018 đánh dấu cột mốc quan trọng khi Terraform Labs huy động thêm 32 triệu USD, tạo đà tăng tốc cho việc triển khai các giải pháp tài chính phi tập trung trên blockchain. Cộng hưởng với sự quan tâm từ các sàn giao dịch lớn như Binance, OKX giúp dự án bước vào chu kỳ tăng trưởng đầy triển vọng.
UST và LUNA: Đòn bẩy mở rộng hệ sinh thái Terra
Tham vọng không dừng ở một nền tảng thanh toán khi đang trên con đường khẳng định cái tên Do Kwon là ai. Ông hướng tới một hệ sinh thái tài chính khép kín, tích hợp nhiều sản phẩm hoạt động song song. Trong buổi phỏng vấn với CoinDesk, Kwon từng chia sẻ ông không muốn dừng lại ở một ứng dụng, mà hướng tới việc xây dựng cả một nền kinh tế hoạt động trọn vẹn trên blockchain.
Từ tầm nhìn đó, stablecoin thuật toán UST ra đời nhưng không dựa vào tài sản thế chấp như USDT hay USDC. Cơ chế vận hành của UST hoạt động theo quy luật cung cầu giữa nó và token gốc của hệ sinh thái – LUNA.
Cơ chế điều tiết giá giữa UST và LUNA
Không giống như các stablecoin truyền thống được bảo chứng bằng tài sản thật, UST hoạt động trên cơ chế thuật toán, nơi mối quan hệ cung cầu giữa UST và LUNA quyết định giá trị:
- Khi thị trường tăng cầu với UST, hệ thống sẽ tự động đốt bớt LUNA để mint ra thêm UST, đảm bảo mức neo giá 1 USD.
- Khi cầu giảm, hệ thống đảo ngược quá trình tạo thêm LUNA để hấp thu UST dư thừa, từ đó đưa giá UST về ngưỡng cân bằng.
Cảnh báo từ chuyên gia về rủi ro mô hình stablecoin thuật toán
Từ khi ra mắt, mô hình của Terra bị giới chuyên gia đánh giá là tiềm ẩn rủi ro hệ thống:
- Cyrus Younessi (Scalar Capital) từng cảnh báo rằng nếu giá LUNA giảm quá sâu, nó sẽ khiến cơ chế mint mất cân bằng, đẩy UST rơi vào trạng thái mất chốt.
- Charles Cascarilla (Paxos – đơn vị phát hành BUSD) nghi ngại về khả năng duy trì giá trị dài hạn của stablecoin không có tài sản thế chấp.
- Kevin Zhou, nhà quản lý quỹ phòng hộ, thậm chí dự đoán UST – LUNA sẽ tự huỷ khi gặp phải tình huống bán tháo.
Mặc dù vậy, nhờ làn sóng đầu tư mạnh mẽ cùng nhu cầu mở rộng quy mô, UST vẫn tiếp tục thu hút dòng tiền từ khắp nơi trên thế giới.
Hệ sinh thái Terra mở rộng: Từ Anchor đến Mirror
Để hoàn thiện mô hình kinh tế phi tập trung, Do Kwon đã triển khai hai nền tảng chủ lực:
- Anchor Protocol hoạt động như một ngân hàng DeFi, cho phép người dùng gửi UST và nhận lãi suất hấp dẫn lên tới 20%, cao hơn mặt bằng ngân hàng truyền thống.
- Mirror Protocol hỗ trợ phát hành tài sản số mô phỏng giá trị của chứng khoán thực như cổ phiếu hay hàng hoá, cho phép nhà đầu tư tiếp cận thị trường tài chính truyền thống mà không cần sở hữu tài sản thật.
Tuy nhiên, chính tính chất “lai” giữa mô hình tài chính truyền thống và DeFi khiến cả hai dự án rơi vào vòng kiểm tra pháp lý. SEC đã cáo buộc Mirror tiến hành phát hành chứng khoán mà không đăng ký, trong khi Anchor bị nghi ngờ vận hành theo mô hình Ponzi do cam kết lợi nhuận phi thực tế.
Cố gắng duy trì hệ sinh thái bằng BTC và nguồn cơn của cú sập không thể cứu
Đầu năm 2022, trong nỗ lực bảo vệ giá trị của UST trước biến động thị trường, tổ chức do Do Kwon dẫn dắt đã tiến hành bán ra 1 tỷ USD LUNA để gom vào lượng lớn Bitcoin. Mục tiêu là xây dựng quỹ dự trữ giúp chống đỡ khi thị trường điều chỉnh mạnh.
Dù vậy, khi làn sóng tháo chạy diễn ra và niềm tin vào mô hình bị lung lay, những biện pháp cứu trợ này đã không đủ lực để ngăn chặn cú sập toàn diện của hệ sinh thái Terra là một trong những sự kiện được xem là “kịch bản đen tối” nhất trong lịch sử crypto.
Xem thêm:
George Soros là ai? Huyền thoại đầu cơ từng “đánh gục” Ngân hàng Anh
Cách Larry Fink điều hành BlackRock ảnh hưởng đến nền kinh tế thế giới
Sự sụp đổ của LUNA và UST
Tháng 4/2022, Do Kwon trình bày tỏ rằng sẽ có khoảng 95% dự án mã hóa bốc hơi và ông cảm thấy có sự thích thú với việc này. Nhưng chỉ sau đó một tuần thì dự án của ông lại chính là dự án rơi vào khủng hoảng.
Ngày 7/5/2022, một nhà giao dịch đã mở lệnh bán 87 triệu UST khiến cho giá của nó suy giảm xuống còn 0.98 USD. Con số 2% không phải được xem là quá cao nhưng chính là mồi lửa có thể thiêu rụi một stablecoin. Tuy nhiên Do Kwon không mảy may lo lắng và cảm thấy bình thường về vấn đề này, thậm chí ông còn cập nhật tweet với mục đích làm cho nhà đầu tư yên tâm.
Nhưng chỉ bảy ngày sau đó, trên thị trường có nhiều tin tức xấu tràn lan liên quan đến Terra. Chẳng hạn như:
- LUNA lao dốc không phanh từ mức 116 USD xuống gần bằng 0.
- Hệ sinh thái của Terra lung lay dẫn đến thiệt hại khoảng hơn 45 tỷ USD.
- UST không còn khả năng chốt, suy giảm mạnh xuống còn 0,06 USD.
Với những diễn biến khó lường đó, công ty của ông đã đề xuất nhiều biện pháp khác nhau với mục đích giải quyết vấn đề khó khăn trước mắt. Một trong những biện pháp đó là đốt LUNA đồng thời bán toàn bộ lượng BTC đang sở hữu. Nhưng việc này lại hoàn toàn phản tác dụng, số lượng BTC bán ra vào ngày 10/5 đã khiến giá của thị trường tiếp tục theo đà lao dốc, ngưỡng cửa sụp đổ đang chờ đợi Terra.
Sự sụp đổ không quá khó đoán
Ngay khi UST không còn khả năng chốt, CoinDesk để đưa ra một thông tin gây rúng động: Do Kwon có liên quan đến dự án Coin Cash là một dự án về stablecoin theo thuật toán đã ngưng hoạt động từ năm 2020 với biệt danh thường gọi là Rick Sanchez.
Phương thức vận hành của Coin Cash gần giống với UST, không bao giờ có thể duy trì tại mức 1 triệu đô và bốc hơi hoàn toàn ngay sau đó. Vì lẽ đó mà thông tin Do Kwon có liên quan đến một dự án “chết” đã tác động lớn đến sự tin cậy của cộng đồng dành cho dự án Terra mà ông đặt rất nhiều tâm huyết.
Để tái tạo lại hệ sinh thái của Terra, nhà sáng lập đã sử dụng harf fork, phân Terra thành 2 hệ thống khác biệt:
- Terra 2.0 – LUNA mới sẽ đưa ra thị trường từ ngày 28/05/2022 .
- Terra Classic – LUNC Tiếp tục duy trì blockchain cũ nhưng thay thế UST.
Mặc dù Terra 2.0 sắp chạm đỉnh giá 20 đô nhưng lại không có được sự tin tưởng từ người dùng mà chỉ nhận lại sự phớt lờ của cộng đồng trên toàn cầu. Đến ngày 15/10/2023, giá trị của LUNA suy giảm còn 0.4048 USD (suy giảm hơn 97% so với thời điểm vừa được phát hành). Terra là một trong những dự án tiền mã hóa phá sản quy mô lớn nhất ở lịch sử hình thành và phát triển của tiền mã hóa.
Những tác động đến thị trường
Vào ngày 12/5/2022, chỉ trong vòng 5 ngày, UST sụt giá nghiêm trọng và chạm mức đáy chưa từng có. LUNA cũng rơi vào tình trạng tương tự khi mất đến 99% giá trị, từ 80 USD xuống chỉ còn 0.0001 USD. Sự sụp đổ kép này khiến vốn hóa toàn thị trường tiền mã hóa bay hơi khoảng 3.000 tỷ USD chỉ trong một tuần.
Khi thông tin lan rộng, nhà đầu tư khắp nơi hoảng loạn và ồ ạt bán tháo tài sản thuộc hệ sinh thái Terra nhằm cắt lỗ. Áp lực bán tăng mạnh không chỉ khiến LUNA và UST giảm sâu mà còn kéo theo BTC và nhiều altcoin khác tụt giá nghiêm trọng.
Nhiều chuyên gia nhận định sự kiện này còn gây chấn động hơn cả sự phá sản của FTX. Nếu FTX làm lung lay niềm tin vào các sàn giao dịch tập trung, thì cú sập của LUNA và UST lại đặt dấu hỏi lớn về tính bền vững của stablecoin thuật toán. Từ đó, niềm tin vào stablecoin phi tập trung suy giảm mạnh, dẫn đến làn sóng bán tháo lan sang các tài sản tương tự như DAI, FRAX.
Hệ quả là sau cú sốc này, nhà đầu tư ngày càng nghi ngờ tính minh bạch và mức độ an toàn của các stablecoin thuật toán. Trước rủi ro tiềm ẩn, nhiều cơ quan quản lý trên thế giới bắt đầu kêu gọi thắt chặt giám sát và áp đặt các quy định nghiêm ngặt hơn nhằm kiểm soát sự phát triển của stablecoin phi tập trung trong tương lai.
Do Kwon – Cha đẻ của Terraform Labs bị bắt
Vào tháng 9/2022, chính phủ Hàn Quốc phát lệnh truy nã Do Kwon sau sự sụp đổ của LUNA và UST, gây thiệt hại nặng nề cho hàng nghìn nhà đầu tư. Nhiều nạn nhân đã đệ đơn tố cáo ông với các cáo buộc lừa đảo và chiếm đoạt tài sản, trong đó công ty luật LKB & Partners đại diện cho nhóm người dùng gửi đơn lên Đội Điều tra Tài chính của cảnh sát Seoul. Ngoài ra, Do Kwon còn bị nghi trốn thuế khi Terraform Labs đăng ký hoạt động tại Singapore nhưng thực tế lại điều hành chủ yếu ở Hàn Quốc.
Đến ngày 24/03/2023, Do Kwon bị bắt giữ tại Montenegro khi đang dùng hộ chiếu giả để trốn khỏi khu vực. Ngay sau đó, tòa án Quận Manhattan (Mỹ) công bố tám tội danh chống lại ông, bao gồm gian lận chứng khoán và rửa tiền liên quan đến vụ sụp đổ Terra vào tháng 5/2022. Thông tin về vụ bắt giữ nhanh chóng được lan truyền toàn cầu.
Tại Montenegro, Do Kwon bị tuyên án 4 tháng tù vì sử dụng giấy tờ giả. Ban đầu ông bị tạm giam 3 ngày, sau đó thời gian giam giữ kéo dài lên một tháng để phục vụ điều tra. Cuối cùng, cả ông và cựu Giám đốc Tài chính Han Chong Joon được tòa án cho tại ngoại với số tiền bảo lãnh là 872.000 USD, dưới sự giám sát của cơ quan chức năng.
Kwon Do-Hyung bị dẫn độ đến Mỹ
Sau thời gian tạm giam ở Montenegro trong khoảng 20 tháng, Do Kwon đã được dẫn độ đến Hoa Kỳ dựa vào quyết định ở bộ tư pháp của Mỹ.
Dựa vào nguồn tin từ địa phương cho biết, ngày 13/12/2024, cảnh sát ở Montenegro đã nhận sự trợ giúp từ Interpol trong việc bàn giao đối tượng Kwon Do-Hyung đến chính phủ Mỹ ở sân bay Podgorica.
Vào ngày 17/12/2024, hoa Kỳ đã được bộ tư pháp Montenegro chọn làm nước dẫn độ thay vì Hàn Quốc, dù phải đối mặt với những tranh cãi gay gắt liên quan đến vấn đề quốc gia xử lý vụ án cáo buộc liên quan đến Do Kwon. Thủ tướng đại diện cho Montenegro trả lời liên quan đến quyết định thành lập nên Terraform Labs ở nền tảng X, ông bày tỏ rằng tuy quốc gia của ông rất đón nhận các thay đổi tích cực ở thị trường tiền điện tử cũng như trí tuệ nhân tạo, nhưng sẽ không phớt lờ những trường hợp tạo nên sự nguy hiểm đối với cộng đồng và lĩnh vực.
Mâu thuẫn về pháp lý đều kết thúc, khởi động phiên toà xét xử ở Hoa Kỳ
Việc dẫn độ dần đi đến hồi kết khi sự kiện trên gây xôn xao trong dư luận trong khoảng gần 2 năm ở Montenegro, vào thời điểm Do Kwon bị bắt giữ vì lý do sử dụng hộ chiếu giả vào tháng 3/2023. Ở thời điểm đó, bộ tư pháp của Montenegro cùng tòa án tối cao thống nhất đưa ra quyết định liên quan đến hoạt động dẫn độ, phía Hàn Quốc và Hoa Kỳ đều có mong muốn đại diện xét xử vụ kiện gây rúng động này.
Ở Hoa Kỳ, cha đẻ của Terraform Labs sẽ có nhiều tội danh về hình sự cụ thể như sau:
- Thao túng giá của thị trường khiến cho LUNA – UST sụp đổ.
- 2 tội danh liên quan đến âm mưu lừa đảo.
- 2 tội danh liên quan đến gian lận ở quá trình thực hiện giao dịch tài chính.
- 2 tội danh liên quan đến việc gian lận trong chứng khoán.
- Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Trước thời điểm đưa ra quyết định dẫn độ đến Mỹ thì Do Kwon có nguyện vọng được xét xử phụ kiện của bản thân ở Hàn Quốc, vì Hàn Quốc thông thường sẽ sử dụng mức phạt đối với những đối tượng về tài chính trong khoảng từ 30 đến 40 năm tù. Nhưng ở Mỹ thì ngược lại, quốc gia trên sẽ giải quyết riêng từng hành vi vi phạm, việc này làm cho số năm Do Kwon nhận án sẽ tăng lên rất nhiều so với việc được dẫn đuổi về Hàn Quốc.
Cho đến thời điểm viết bài, vẫn chưa có bất kỳ thông tin gì liên quan đến thời gian diễn ra phiên tòa xét xử ở Mỹ.
Terraform Labs chính thức giải thể và SEC cũng khép lại vụ kiện
Tháng 06/2024, sau khi thỏa thuận thành công với SEC, Terraform Labs buộc phải chi mức phạt lên đến 4,47 tỷ USD nhầm kết thúc vụ kiện tụng trên. Cách đó không lâu, tổ chức này cũng đưa ra thông báo sẽ giải thể và khép lại hành trình cùng các giai đoạn thăng trầm. Terraform Labs đã từng huy hoàng nằm trong nhóm những dự án stablecoin sử dụng thuật toán đứng đầu trong lĩnh vực tiền mã hoá ở toàn cầu.
Những bài học lớn sau “cú sập” từ Do Kwon
Cú sập của UST và LUNA không chỉ khiến hàng tỷ USD vốn hóa “bốc hơi” khỏi thị trường mà còn trở thành hồi chuông cảnh tỉnh cho toàn bộ hệ sinh thái crypto. Sự kiện này để lại nhiều bài học sâu sắc cho giới đầu tư và thúc đẩy các thay đổi mang tính hệ thống.
Những bài học rút ra sau sự kiện UST – LUNA
- Niềm tin vào stablecoin thuật toán bị lung lay: Nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn khi tiếp cận các dự án dùng thuật toán để duy trì tỷ giá. Việc nghiên cứu kỹ mô hình hoạt động và kiểm tra tính bền vững trở thành yêu cầu thiết yếu trước khi xuống tiền.
- Giám sát thị trường được siết chặt: Các cơ quan quản lý toàn cầu bắt đầu tăng cường kiểm tra với stablecoin và nền tảng phi tập trung, nhằm bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và đảm bảo sự ổn định của thị trường.
- Minh bạch là yếu tố sống còn: Những dự án thiếu minh bạch sẽ khó trụ vững. Đồng thời, nhà đầu tư cũng cần trang bị chiến lược quản lý vốn hợp lý, tránh hành động theo cảm tính và hiệu ứng FOMO.
Góc nhìn về cơ chế giám sát thị trường crypto
Từ sự cố của Do Kwon, rõ ràng rằng hệ sinh thái tiền mã hóa cần một lớp kiểm soát sâu hơn, không chỉ từ bản thân dự án mà cả từ phía pháp lý. Việc công khai cơ chế hoạt động, dòng tiền và tokenomics là nền tảng duy trì lòng tin.
Bên cạnh đó, các cơ quan như FBI, SEC cùng đối tác quốc tế đang gia tăng hợp tác nhằm chống lại các hành vi gian lận xuyên biên giới, đảm bảo thị trường crypto vận hành minh bạch và có trách nhiệm hơn.
Kết luận
Chân dung Do Kwon là ai đã được blogtrading phân tích rõ ràng phía trên. Những hành động thiếu trách nhiệm của ông không chỉ gây thiệt hại hàng tỷ USD mà còn làm lung lay niềm tin vào thị trường crypto, đặc biệt là trong mắt nhà đầu tư phổ thông. Hy vọng bài viết này mang đến cho bạn cái nhìn toàn diện và những bài học quý giá để không lặp lại sai lầm tương tự khi bước chân vào thị trường đầy biến động này.
