Bong bóng dotcom là hiện tượng nổi bật trên thị trường vào cuối thập kỷ 1990, khi các công ty công nghệ đặc biệt là những doanh nghiệp sở hữu tên miền “.com”, chứng kiến giá cổ phiếu tăng vọt. Tuy nhiên, đằng sau sự tăng trưởng này là những yếu tố đầy biến động và rủi ro lớn. Bạn muốn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, tác động và bài học quý giá từ bong bóng dot-com không? Cùng The BlogTrading khám phá chi tiết và rút ra những kinh nghiệm quý báu cho nhà đầu tư nhé.
Dotcom là gì?
Dotcom là thuật ngữ dùng để ám chỉ những công ty hoạt động trong lĩnh vực trực tuyến, nhất là vào thời điểm Internet được sử dụng rộng rãi từ cuối thập kỷ 1990 và đầu thập kỷ 2000. Từ “Dotcom” bắt nguồn từ những tên miền Internet thường kết thúc bằng “.com”, được dùng nhiều trong các website thương mại điện tử và doanh nghiệp hoạt động online.
Dotcom ra đời từ cuối những năm 1990 đến đầu thập kỷ 2000, khi đó nhiều công ty mạng trực tuyến vừa xây dựng và niêm yết trên sàn chứng khoán. Thời gian đầu khi thành lập, các công ty này gặp nhiều khó khăn nhưng vẫn nhận được lượng đầu tư lớn từ các cổ đông, hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi nhuận khủng trong tương lai.
Tuy nhiên, đến năm 2000 thị trường đã trải qua một đợt biến động cực lớn bởi sự kiện Dotcom vỡ, các công ty Internet phải rơi vào trường hợp khó khăn khi gặp vấn đề trong kế hoạch kinh doanh cùng với việc không thu về lợi nhuận. Đây cũng là nguyên nhân làm cho bong bóng kinh tế Dotcom vỡ, nhiều cổ đông chứng kiến cổ phiếu giảm sâu. Sự việc này còn có tên gọi khác là “Dotcom Bubble Burst” (Bong bóng Dotcom vỡ). Vậy bong bóng Dotcom là gì? Hãy tìm hiểu ngay nội dung tiếp theo để nắm kỹ hơn về thông tin này nhé.
Bong bóng Dotcom là gì?
Bóng bóng Dotcom có tên gọi tiếng Anh là Dotcom Bubble, thuật ngữ này sử dụng để diễn tả thời kỳ phát triển mạnh và suy giảm nhanh trên thị trường chứng khoán đối với các công ty mạng và công nghệ vào khoảng thời gian từ cuối thập kỷ 1990 đến đầu thập kỷ 2000.
Tuy các công ty Internet không thu về lợi nhuận nhưng nhận được sự quan tâm từ phía các cổ đông tin tưởng lĩnh vực mạng trực tuyến sẽ phát triển mạnh mẽ. Mức giá cổ phiếu của công ty Dotcom tăng chóng mặt, còn số này khó có thể tin được và vượt xa giá trị thực của chúng. Nhiều cổ đông thu mua cổ phiếu này với mong muốn mang về lợi nhuận khi bán ra giá cao.
Khoảng tháng 3 năm 2000, thị trường chứng khoán có xu hướng tụt dốc và nhiều công ty Dotcom tiềm năng không nhận được doanh thu và cả lợi nhuận. Mức giá cổ phiếu giảm không phanh kéo theo nhiều công ty Dotcom sụp đổ. Sự kiện này đã làm cho thị trường chứng khoán trải qua đợt sóng lớn và suy giảm mạnh, gọi là nổ bong bóng.
Nổ bong bóng Dotcom gây thiệt hại nặng nề cho cổ động và các nhà đầu tư trên thị trường, thậm chí làm thị trường Dotcom vắng lặng và dần dần biến mất.
Quá trình hình thành, phát triển và sụp đổ của bong bóng Dotcom
Đây thực sự là một câu chuyện đầy biến động, phản ánh sự bùng nổ và sụp đổ của thị trường công nghệ trong những năm cuối thập kỷ 1990. Từ sự hưng thịnh của các công ty sở hữu tên miền “.com” đến sự thất bại đột ngột, những sự kiện này không chỉ thay đổi bộ mặt của ngành công nghệ mà còn để lại những bài học quan trọng cho nhà đầu tư và thị trường tài chính sau này. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về lý do về sự thất bài đầy kịch tính của bong bóng Dot-com là gì nhé.
Diễn biến bong bóng Dotcom tại Mỹ vào những năm 1990
Thập kỷ 1990, trên thị trường cho ra mắt nhiều trang web khác nhau như Netscape Navigator và Internet Explorer hỗ trợ khách hàng trên toàn cầu đến gần hơn với mạng trực tuyến, sử dụng chúng một cách dễ dàng. Điều này giúp nó tăng trưởng nhanh chóng và được nhiều người sử dụng, quy mô rộng rãi hơn. Bởi sự quan tâm lớn kéo theo nhiều lĩnh vực liên quan đến công nghệ thông tin cũng phát triển mạnh, mở ra một kỷ nguyên về công nghệ thông tin, đến gần hơn về nền kinh tế mới.
Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư cổ phiếu của các công ty Dotcom. Bên cạnh đó, lãi suất vay thấp và Đạo luật cứu trợ người nộp thuế (năm 1997), Đạo luật Viễn thông (năm 1996) đã giúp thị trường này phát triển vượt trội hơn. Hàng loạt các công ty cho ra mắt sản phẩm công nghệ chất lượng cao, giúp tăng niềm tin về sự tăng trưởng công nghệ thông tin.
Sự hình thành bong bóng Dotcom
Bởi khi đó thị trường đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển vững mạnh của các công ty công nghệ, vì thế mọi người đã chạy theo đầu tư mà chưa thông qua tìm hiểu hay đánh giá kỹ dự án. Với tâm lý sợ bỏ lỡ nên mọi người thu mua các cổ phiếu dù không biết chúng đến từ công ty nào, miễn tên miền kết thúc bằng “.com”. Vì thế, nhiều công ty vừa mới hoạt động trên thị trường cũng nhận được lượng vốn đầu tư lớn.
Dẫn đến mức giá đu đỉnh khi chỉ số NASDAQ chạm đến 5.048,62 điểm ở năm 2000, tăng cao đến hơn 200 lần P/E so với thực tế. Các công ty Dotcom phát triển mạnh mẽ và đi đầu thị trường lúc bấy giờ, khoản đầu tư được bổ sung chủ yếu vào cách thức quảng bá và tiếp thị.
Hầu như các công ty Dotcom thường đẩy mạnh việc tạo dựng tên tuổi thay vì chú tâm vào xây dựng vững chắc sản phẩm. Họ thường cho ra mắt các sản phẩm giống nhau, tập trung vào quảng bá để nhận được nguồn đầu tư từ khách hàng. Bong bóng Dot-com phát triển mạnh từ năm 1995 đến năm 2000, sự sụp đổ sẽ diễn ra dù không sớm thì muộn.
Quá trình bong bóng Dotcom nổ
Chuyện gì đến cũng đến, cuộc khủng hoảng bắt đầu hình thành. Đầu năm 2000, nhiều yếu tố tăng như chi phí xây dựng (35%), sản lượng thiết bị (74%), hàng hóa tiêu thụ (18%). Bởi sự kiện Y2K và tăng trưởng nhanh chóng trong kinh tế nên Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã tăng lãi suất. Không những thế, các nghi ngờ về sự phát triển mạnh mẽ của công ty Dotcom được nhiều người chú ý đến.
Trong đó có các sự kiện như NASDAQ đạt đến 5.048,62 trong ngày 13 tháng 3 năm 2000, AOL và Time Warner sáp nhập với mức giá 165 tỷ USD (đây cũng là một trong các thương vụ tồi tệ nhất lịch sử), nhiều thông tin xấu về Dotcom đã khiến mọi người bất an. Các công ty tiến hành bán ra cổ phiếu, kéo theo đợt bán tháo tràn lan trên thị trường. Sự tụt giảm mạnh về vốn đã làm nhiều công ty trải qua suy giảm vốn hóa từ 75% – 98%, trong đó có nhiều công ty công bố sụp đổ.
Tiền điện tử có phải là bong bóng Dotcom không?
Có nhiều luồng ý kiến cho rằng “Crypto tương tự như Bubble Dotcom”, trên thực tế vẫn chưa có một chứng minh hay kết luận nào về việc tiền điện tử là bong bóng Dotcom, đối với mỗi thị trường và tài sản sẽ có các đặc tính riêng biệt. Dưới đây chúng tôi sẽ so sánh giữa 2 hiện tượng này.
- Cơ sở hạ tầng và ứng dụng công nghệ: Bong bóng Dotcom bắt đầu hình thành và phát triển trong giai đoạn cuối thập kỷ 1990 và đầu thập kỷ 2000, các công ty Dotcom đều tăng giá mạnh nhưng lại không có cơ sở hạ tầng cùng với doanh nghiệp để củng cố mức giá. Còn đối với dự án Crypto thì khác, chúng có hạ tầng chuỗi khối và nhiều ứng dụng trên thực tế.
- Quy mô thị trường: Hiện tượng bong bóng Dotcom làm cho nhiều công ty liên quan đến dotcom tăng giá đồng thời. Còn với thị trường tiền điện tử sẽ bao gồm các loại tài sản khác nhau như BTC, ETH và nhiều loại token khác. Điều này cũng giảm thiểu nguy cơ hình thành một bóng bóng trên thị trường thế giới.
- Chấp nhận và tính pháp lý: Crypto hiện đang nhận được sự chấp nhận rộng rãi và nhiều khu vực đang thúc đẩy tính pháp lý cho lĩnh vực này, tuy nhiên trong đó cũng có nhiều quốc gia không mấy thiện cảm đối với tiền mã hóa. Còn bong bóng Dotcom là khi các công ty đánh giá không đúng giá trị và thiếu minh bạch.
Thị trường tiền điện tử cũng thường chứng kiến những lần tăng giá mạnh và xuất hiện nhiều rủi ro. Vì vậy, đánh giá mức độ rủi ro và nắm chắc thông tin là điều vô cùng cần thiết đối với mỗi nhà đầu tư dù đang hoạt động ở thị trường nào.
Những ảnh hưởng của bong bóng Dotcom
Bong bóng Dotcom vỡ đã khiến thị trường tài chính và kinh doanh hứng chịu nhiều hậu quả nặng nề. Cụ thể:
Mất mát lớn
Làm cho mức giá của cổ phiếu sụt giảm lớn, điều này khiến nhà đầu tư và các quỹ đầu tư thua lỗ nặng nề.
Cụ thể, vào ngày 4 tháng 10 năm 2002, hơn 1,75 tỷ USD bay hơi khỏi thị trường và chỉ số NASDAQ giảm mạnh đến 77% khi chỉ còn 1139,9 điểm. Nhiều công ty Dotcom định giá trước đó đến hàng trăm tỷ USD đã phá sản, thị trường đối mặt với tình trạng khủng hoảng. Cuối năm 2001, các công ty Dotcom trên thị trường hầu như sụp đổ, còn những công ty còn lại cũng phải chịu tổn thất lớn, mức giá cổ phiếu giảm nhiều hơn 50%.
Thậm chí, cuộc khủng hoảng này lan rộng đến lĩnh vực công nghiệp IT, có đến 400.000 công việc không còn tồn tại và hàng trăm nhìn người sa thải. Cũng bởi sự kiện ngày 11 tháng 9 năm 2001 đã làm tình hình kinh tế Mỹ tồi tệ hơn, thậm chí là ảnh hưởng đến kinh tế toàn thế giới.
Ảnh hưởng đến các nhà đầu tư
Thông qua sự kiện bong bóng Dotcom nhiều nhà đầu tư cũng nắm được hậu quả của việc đầu tư không cân bằng và mức độ hoạt động bền vững của các công ty kinh doanh. Nhiều trader thay đổi cách suy nghĩ và chiến lược của mình, họ chuyên tâm hơn về việc đánh giá cơ sở hạ tầng và mức độ thu về lợi nhuận chứ không tập trung toàn bộ vào tăng trưởng đột ngột của công ty.
Quản lý tăng cường
Sau sự kiện này, nhiều biện pháp quản lý và giám sát được đưa ra giúp thị trường tài chính và chứng khoán hạn chế được thực hành đầu cơ và các quảng cáo giả mạo, lùa gà.
Tạo không gian phát triển vững chắc
Bong bóng Dotcom cũng giúp xây dựng một không gian phát triển mạnh mẽ và vững chắc, hướng đến giá trị thực của doanh nghiệp và sản phẩm cung cấp đến khách hàng.
Bong bóng Dotcom đã đem đến rất nhiều hậu quả lớn và khiến cách suy nghĩ của nhiều nhà đầu tư sai lệch. Tuy nhiên, sau sự kiện này lại định hình được quan điểm đầu tư của các trader và quản lý kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp công nghệ.
Xem thêm:
Sự kiện Thiên Nga Đen không thể đoán trước và bài học cho các nhà đầu tư
Các cách bảo vệ tài sản trong trường hợp sự kiện Bank Run xảy ra
Sự kiện Brexit là gì? Những thay đổi lớn trong chính trị và kinh tế thế giới
Một số bài học đáng nhớ từ sự kiện bong bóng Dotcom
Bong bóng dot com là một sự kiện quan trọng trong lịch sử tài chính, giúp các nhà đầu tư và doanh nghiệp có thêm những bài học quý.
Các nhà đầu tư tiền điện tử
Sau sự kiện bong bóng Dotcom cũng thấy được tầm quan trọng trong việc đánh giá, nhận định tính cơ bản của một doanh nghiệp. Đừng nên tập trung vào các dự án mới hoặc dự án tăng trưởng bất ngờ, hãy xem xét thật kỹ cơ sở hạ tầng và khả năng mang về lợi nhuận. Để hạn chế các rủi ro khi đầu tư Crypto, bạn cần đa dạng danh mục đầu tư, quản lý rủi ro,…
Nếu bạn vừa tham gia vào thị trường Crypto thì không nên tin tưởng vào những quảng cáo về khả năng phát triển của một loại tiền điện tử nào đó. Hãy tự tìm hiểu các thông tin, đánh giá của chuyên gia. Tư duy độc lập và nghiên cứu cụ thể nhưng rủi ro, giúp bảo vệ vốn đầu tư và có thêm nhiều cơ hội mang về lợi nhuận trong thời gian dài.
Với các doanh nghiệp
Còn đối với các doanh nghiệp phải phát triển một cách chắc chắn và lâu dài. Tích hợp sự đa dạng trong sản phẩm, thu nhập và quy mô hoạt động giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn. Quản lý tốt tài chính, hạn chế đầu cơ nhiều và thúc đẩy tăng trưởng một cách mù quáng, không chắc chắn. Để một doanh nghiệp có thể thành công và phát triển phải thông qua thời kỳ biến động.
Bong bóng Dotcom cũng mang lại bài học lớn cho các doanh nghiệp hiện nay, cần có sự cẩn thận và chắc chắn trong các quyết định kinh doanh, tránh được các rủi ro và hậu quả mà nó mang lại. Nắm bắt và hiểu thị trường là yếu tố quan trọng, nhìn nhận được xu hướng sẽ giúp doanh nghiệp thích nghi với những biến động và vượt qua các thách thức của thị trường. Bong bóng Dotcom cũng là nền tảng để nhiều doanh nghiệp xây dựng chiến lược hoạt động và đầu tư trong tương lai.
Kết luận
Bong bóng Dotcom là một sự kiện mang lại nhiều bài học quý giá cho toàn bộ thị trường thế giới, đừng chỉ nhìn vào giá trị bên ngoài mà hãy kiểm tra và đánh giá đúng bản chất bên trong, đây cũng là yếu tố giúp bạn lựa chọn được các dự án tiềm năng. Hy vọng bài viết của blogtrading sẽ mang đến các thông tin cần thiết.
