Bitcoin Ordinals là gì? Mạng lưới của Bitcoin được xem như một kho dùng lưu trữ giá trị. Nhưng nhận thức trên đã dần bị thay đổi khi có sự xuất hiện của Bitcoin Ordinals. Nó đem đến một phương thức vô cùng độc đáo cho hoạt động tạo lập tài sản mã hoá trực tiếp trên blockchain Bitcoin, gần giống như NFT nhưng lại sở hữu nét đặc biệt riêng. Bài viết dưới đây sẽ cùng trader tìm hiểu và nghiên cứu về Bitcoin Ordinals cũng như phương pháp có thể thu mua với những thị trường khác nhau.
Bitcoin Ordinals là gì?
Bitcoin Ordinals dùng để mô tả một giao thức nâng cấp hỗ trợ cho người dùng được tạo và sở hữu NFT trực tiếp ở Bitcoin Blockchain.
Với Bitcoin Ordinals thì mỗi đơn vị Satoshi Bitcoin sẽ được phép chỉ định độc quyền một mã định danh cùng những giao dịch với thông tin bổ sung. Satoshi là đơn vị tính nhỏ nhất của tiền mã hoá Bitcoin, 1 BTC = 100.000.000 Satoshi. Giao thức trên giúp tạo ra những token không bao giờ bị thay thế (NFT), có tên gọi khác là NFT Ordinals, trực tiếp ở Bitcoin Blockchain.
Cơ chế vận hành của Bitcoin Ordinals như thế nào?
Cách vận hành của Bitcoin Ordinals là gì? Trong đó, chúng được gắn dữ liệu (như hình ảnh, văn bản…) vào những đơn vị Satoshi, tiếp đó NFT có khả năng xuất hiện ở satoshi. Ordinals chính là giao thức được xây dựng bởi cựu thành viên trong nhóm phát triển Bitcoin là Casey Rodarmor. Còn NFT ở Ethereum có mức tiêu chuẩn với mã thông báo riêng việt là ERC-721 hoặc ERC-1155 thì NFT ở Bitcoin lại không kèm theo những quy chuẩn trên.
Vì mỗi NFT được khắc vào 1 Satoshi (1 BTC = 100.000.000 Satoshi) nhờ đó có thể tạo ra tối đa 100.000.000 Bitcoin NFT tương đương 1 Bitcoin. Các NFT trên có thể theo dõi, chuyển nhượng cũng như vận hành trực tiếp ở Bitcoin mà không phải có công nghệ Layer-2. Bitcoin Ordinals cũng dùng công nghệ Taproot cùng SegWit của BTC nhằm hỗ trợ cho mạng chứng thực nhanh hơn.
Mỗi Bitcoin Ordinals được xây dựng theo 2 phần dưới đây:
Inscriptions
Inscriptions chính là dữ liệu được gán vào số thứ tự ở Bitcoin Ordinals. Inscriptions có khả năng ở dạng hình ảnh, văn bản hay bất kỳ dữ liệu khác. Nếu một dòng chữ được đính kèm theo một số thứ tự thì nó sẽ làm cho số thứ tự đó trở thành NFT (nghĩa là mã thông báo không bị thay thế) không có khả năng thay đổi và là duy nhất.
Nguyên lý hoạt động:
- Tạo chữ cho ghi chú: Người dùng sẽ thực hiện chọn thứ tự cũng như nội dung muốn đính kèm (văn bản, hình ảnh,…).
- Ký inscription: Người dùng sẽ ký inscription thông qua khoá riêng của Bitcoin.
- Gửi inscription: Chuyển chữ ký đến mạng Bitcoin để chứng thực
- Lưu trữ inscription: Các inscription được ghi lại mãi mãi ở blockchain của Bitcoin.
Để lưu trữ dữ liệu lên một satoshi cụ thể đồng thời tạo nên NFT Ordinals, trader phải chuyển một tệp riêng lên wallet phù hợp với Taproot và gán cùng siêu dữ liệu cần dùng tương tự một phần trong giao dịch.
Ordinal Theory
Ordinal Theory còn có khả năng được gọi với tên lý thuyết trật tự, đây là phương pháp để xác nhận và theo dõi từng satoshi (đơn vị tính nhỏ nhất của Bitcoin) ở nguồn cung của BTC. Cách thức trên sẽ gắn lên duy nhất một số thứ tự cho từng Satoshi dựa trên thời gian khai thác.
Nguyên lý vận hành:
- Số trật tự: Từng satoshi sẽ được gán một số thứ tự dựa trên thứ tự khai thác. Đồng Satoshi được khai thác đầu tiên sẽ mang số sê ri là 0, ở đồng satoshi kế tiếp khai thác được sẽ có số sê ri là 1,…
- Theo dõi: Số thứ tự để hỗ trợ theo dõi vị trí cùng quyền sở hữu của những satoshi ở một giao dịch.
- Ghi chú: Người dùng được đính kèm thêm nội dung là văn bản, hình ảnh,… vào đồng satoshi bằng một quy trình có tên là “ghi chú” (inscribing). Satoshi nhờ vào chữ khắc trên để trở thành NFT độc nhất đồng thời không thể nào thay thế.
Dựa vào thuyết về trật tự, những satoshi được đính kèm số dựa vào thứ tự mà nó được khai thác, cùng thứ tự ban đầu chính là satoshi được khai thác đầu tiên vào năm 2008. Khi những satoshi được chuyển đi, chúng sẽ được bảo toàn thứ tự bằng hệ thống vào/ra trước dựa vào thứ tự của những giao dịch.
Phân loại Bitcoin Ordinals
Bitcoin Ordinals được chia thành 2 loại chính sau đây:
- Ordinals NFT chính là phương pháp gốc nhằm đúc NFT ở Bitcoin Ordinal, sử dụng dữ liệu ở hình thức âm thanh, video, hình ảnh,… được đính vào mỗi satoshi. Chẳng hạn như tác phẩm nghệ thuật, video, âm nhạc,…
- BRC 20 là dạng biến thể của Ordinals NFT, do Domo tìm thấy vào tháng 3/2023. BRC-20 được đính kèm vào từng satoshi thông qua dữ liệu định dạng ở dạng văn bản cùng mac là JSON. Chẳng hạn token ORDI và Sats.
Sự khác biệt:
- Dữ liệu đầu vào: Ordinals NFT sử dụng nguồn dữ liệu vô cùng đa dạng về phương tiện (hình ảnh, âm thanh, video), BRC-29 sử dụng dữ liệu dạng văn bản (mã là JSON)
- Ứng dụng: Ordinals NFT tập trung vào NFT thiên hướng nghệ thuật còn BRC-20 lại mở rộng quy mô đến những mã thông báo (ORDI, Sats)
- Độ nhận biết: BRC 20 xuất hiện sau nhưng đã đạt được một vài thành tích cùng ORDI và Sats.
Lợi ích và hạn chế của Bitcoin Ordinals là gì?
Bitcoin Ordinals đã mở ra một chương mới trong cách blockchain Bitcoin được sử dụng. Nhưng liệu sự đổi mới này mang lại lợi ích hay tiềm ẩn rủi ro? Để hiểu rõ hơn, hãy cùng khám phá những lợi ích và hạn chế của Bitcoin Ordinals là gì dưới đây nhé:
Lợi ích của Bitcoin Ordinals
Tăng cường quyền riêng tư và hiệu quả giao dịch
Nâng cấp Taproot trên Bitcoin mang đến khả năng xử lý các giao dịch phức tạp với độ an toàn và bảo mật cao hơn. Điều này đạt được nhờ chữ ký Schnorr, cho phép các bên tham gia kết hợp khóa công khai và chữ ký cá nhân của họ thành một khóa và chữ ký duy nhất.
Kết quả là giao dịch sẽ được hiển thị như một giao dịch thông thường, không thể phân biệt giữa giao dịch chuẩn và giao dịch đa bên, giúp tăng cường quyền riêng tư. Đồng thời, việc tối ưu hóa dữ liệu giao dịch giúp giảm dung lượng cần lưu trữ, từ đó tiết kiệm chi phí giao dịch.
Khả năng tạo giá trị mới cho Bitcoin
Bitcoin Ordinals mở ra cơ hội ứng dụng mới cho Bitcoin bao gồm NFT, sưu tầm số, game và danh tính số.
Theo báo cáo của các nhà nghiên cứu Galaxy, hệ sinh thái Bitcoin có thể mở rộng giá trị của NFT lên đến 4,5 tỷ USD nếu được áp dụng rộng rãi.
Ngoài ra, việc đa dạng hóa tình huống sử dụng giúp Bitcoin không chỉ là phương tiện lưu trữ giá trị mà còn là nền tảng ứng dụng số phong phú.
Hạn chế của Bitcoin Ordinals
Ảnh hưởng đến thông lượng và phí giao dịch
Việc ghi dữ liệu phi tài chính như hình ảnh, âm thanh vào blockchain Bitcoin làm tăng kích thước khối, gây chậm trễ xác nhận giao dịch.
Không những thế, phí giao dịch có thể tăng lên do không gian khối bị giới hạn và nhu cầu lưu trữ dữ liệu cao hơn.
Gây tranh cãi về tính linh hoạt của Bitcoin
Một số nhà phê bình lo ngại rằng việc đính kèm thuộc tính NFT vào đơn vị satoshi có thể làm giảm tính linh hoạt của nó như một loại tiền kỹ thuật số.
Do đó, câu hỏi về tính có thể thay thế của Satoshi (fungibility) xuất hiện khi một số satoshi có thể trở nên độc đáo nhờ dữ liệu NFT.
Thách thức pháp lý
Việc sử dụng NFT trên blockchain Bitcoin có thể kéo theo các vấn đề pháp lý, đặc biệt khi liên quan đến việc phân loại Bitcoin là tài sản hay tiền tệ. Với sự xuất hiện của NFT trên Bitcoin, các cơ quan quản lý có thể xem xét lại định nghĩa pháp lý của Bitcoin.
Bitcoin Ordinals với NFT truyền thống có điểm gì khác nhau?
Sự khác nhau giữa Bitcoin Ordinals hay Bitcoin NFT với NFT truyền thống cụ thể như sau:
| Đặc điểm | NFT Truyền thống | Bitcoin Ordinals |
| Lưu trữ thông tin của token | Hợp đồng thông minh và on-chain | On-chain |
| Metadata | Đặt ở những hệ thống theo hướng phi tập trung | Đưa tất cả dữ liệu vào blockchain |
| Đặc tính kế thừa từ Bitcoin | Không có sự thừa hưởng | Khai thác được những đặc tính như bất biến, minh bạch và phi tập trung |
| Kiểm duyệt vấn đề nội dung | Có sự giới hạn hay hiệu chỉnh nội dung bởi nền tảng phát hành | Không có hoạt động kiểm duyệt |
| Phương thức xác định mức độ quý hiếm | Dựa trên yếu tố số lượng, tính ứng dụng hay nghệ thuật. | Dùng số thứ tự từ sats cho mục đích phân loại. |
| Phân loại mức độ hiếm | Không áp dụng hệ thống phân cấp | Chia thành 6 cấp độ cụ thể: common, uncommon, rare, epic, legendary cùng mythic |
NFT Bitcoin có nhiều điểm khác biệt kỹ thuật so với NFT truyền thống. Những NFT truyền thống, ví dụ như những NFT được phát triển ở Ethereum, thông thường sẽ chỉ được lưu trữ siêu dữ liệu hay liên kết đến những tác phẩm nghệ thuật chứa bên ngoài chuỗi. Trái lại thì ở Ordinals giữ nội dung lên trực tiếp blockchain của Bitcoin dựa vào inscription. Cách thức tiếp cận trên đem lại nhiều lợi ích như:
- Phi tập trung: Nguồn dữ liệu của NFT không bị kiểm soát bởi bất cứ tổ chức nào.
- Bảo mật: Nhờ vào mức độ bảo mật ở mạng Bitcoin mà dữ liệu NFT cũng được bảo vệ.
- Sự minh bạch: Tất cả mọi người đều có thể xem cũng như xác thực dữ liệu NFT ở blockchain.
Tuy nhiên Ordinals cũng có một vài hạn chế:
- Chi phí: Để lưu trữ dữ liệu ở blockchain bitcoin sẽ đắt hơn những giải pháp bên ngoài blockchain.
- Kích thước: Dung lượng được lưu ở blockchain Bitcoin bị giới hạn, việc này đã khiến cho kích thước của NFT bị hạn chế.
Về độ hiếm cùng giá cả:
- Đối với loại NFT truyền thống, mức độ hiếm phần lớn được nhận biết thông qua đặc trưng của những tác phẩm nghệ thuật hay mức độ quý hiếm của nguồn cung. Chẳng hạn NFT có những tác phẩm nghệ thuật đa dạng với số lượng hạn chế sẽ có mức giá cao hơn.
- Đối với loại Ordinals, mức độ hiếm được xác định bởi những yếu tố như: thời gian (thời điểm quan trọng của lịch sử BTC mà satoshi được khắc được nhận định là khan hiếm và đem lại giá trị nhiều hơn) cùng thứ tự mà nó được khắc (satoshi được khắc đầu tiên trong block được xác định là hiếm hơn các satoshi khác ở block).
Qua những năm tiếp theo, những hoạt động về Bitcoin Ordinals đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ dù chỉ trong ngắn hạn. Nguyên nhân được dự đoán có thể là sự kết hợp hai yếu tố là sự kiện halving Bitcoin cùng sự phong phú của Ordinals vào năm 2024, sự kiện trên cũng tác động trực tiếp lên giá của Bitcoin vào thời gian sắp tới.
Tác động của Bitcoin Ordinals lên hệ sinh thái Bitcoin và thị trường tiền mã hoá
Tác động của Bitcoin Ordinals lên thị trường tiền mã hoá
Bitcoin NFT đang hình thành một làn sóng mới ở thị trường tiền điện tử, mở rộng tiềm năng của Bitcoin:
- Bitcoin Ordinals thu hút sự chú ý từ cộng đồng đồng thời hỗ trợ tăng giá trị cho Bitcoin. Người sở hữu Bitcoin sẽ có rất nhiều sự lựa chọn để sử dụng đồng tiền của họ, Bitcoin cũng sẽ được gia tăng giá trị. Ngoài ra hoạt động ghi inscription tạo ra cơ hội cho người sở hữu giữ lại thay vì đem chúng đi bán, hỗ trợ gia tăng tính thanh khoản cho Bitcoin.
- Bitcoin NFT ngoài việc mua/bán hoặc lưu trữ NFT, nó còn chính là nền tảng cho một hệ sinh thái mới xoay quanh hình ảnh dạng kỹ thuật số ở mạng lưới Bitcoin. Những dịch vụ như ví, ghi chú, hoán đổi, thị trường,… đã được tạo thành đồng thời dự kiến sẽ trở nên phát triển hơn ở thời gian kế tiếp tạo nên hệ sinh thái của DeFi mới ở Bitcoin.
- Bitcoin NFT đã tạo nên một cuộc tranh luận căng thẳng giữa hai bên: Nhóm người ủng hộ thì có niềm tin đó là một sự chuyển đổi đem lại lợi ích cho Bitcoin, còn nhóm người phản đối thì lại nhận định rằng nó không nhất định hay có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái của Bitcoin. Các cuộc tranh luận trên đã hỗ trợ phát triển hoạt động nghiên cứu cũng như mở rộng để giúp hiệu chỉnh công nghệ của Bitcoin NFT đồng thời hướng đến mục tiêu chúng chính là sự phát triển một cách bền vững.
Tác động của Bitcoin Ordinals lên hệ sinh thái Bitcoin
Cơn sốt mang tên Bitcoin NFT ngoài việc thu hút sự quan tâm từ cộng đồng của Bitcoin mà nó còn lan rộng ra những chuỗi khác phân nhánh của Bitcoin SV (BSV). Việc trên đem đến cả lợi ích và hạn chế đối với hệ sinh thái của Bitcoin:
Ưu điểm:
- Tăng sự phổ biến cũng như giá trị: Bitcoin cùng BTC nhận được nhiều sự chú ý hơn, đóng góp vào việc gia tăng giá trị cho đồng coin này.
- Thúc đẩy thu nhập cho thợ đào: Nhu cầu về giao dịch tăng lên khiến cho chi phí thực hiện giao dịch tăng lên giúp thợ đào Bitcoin thu thêm lợi nhuận.
- Ứng dụng với tính năng mở rộng: Bitcoin NFT cho thấy tiềm năng ứng dụng vô cùng phong phú của Bitcoin bên cạnh những chức năng thanh toán theo truyền thống.
Nhược điểm:
- Phí giao dịch gia tăng: Nếu số lượng người dùng đối đầu nhau để xác nhận giao dịch gia tăng thì chi phí giao dịch ở hệ sinh thái của Bitcoin cũng sẽ gia tăng, ảnh hưởng đến những người sử dụng Bitcoin cho hoạt động thanh toán.
- Tốc độ thực hiện giao dịch có khả năng chậm lại: Nếu số lượng trader mới tham gia tăng cao thì tốc độ Bitcoin mở rộng sẽ không theo kịp để thoả mãn nhu cầu của người dung, do đó mà tốc độ giao dịch cũng bị ảnh hưởng.
- Bitcoin sẽ tiêu hao lượng dữ liệu nhiều hơn: Kích thước ở mỗi khối ở BTC sẽ gia tăng nhanh hơn vì nó cần lưu trữ khối lượng lớn dữ liệu bổ sung được hoá ở dạng hình ảnh. Kể từ lúc đó, tốc độ giải quyết những giao dịch của Bitcoin cũng bị ảnh hưởng.
Những dự án nổi bật ở hệ sinh thái của Bitcoin Ordinals
TwelveFold (BAYC)
TwelveFold hiện nay chỉ có 300 tác phẩm nghệ thuật với phiên bản giới hạn, từng tác phẩm đã được ghi vĩnh viễn ở chuỗi của Bitcoin thông qua công cụ Ordinals. Hoạt động phát hành trên đã được cộng đồng mong chờ đồng thời được xem là dấu mốc đáng nhớ đối với hành trình phát triển của NFT ở Bitcoin.
Dự án có phong cách thiết kế dựa vào dạng lưới 12×12, đây là một cách tri ân cho cấu trúc dùng cho việc lưu trữ nguồn dữ liệu ở Bitcoin. Từng tác phẩm chính là sự hòa trộn giữa dạng đồ hoạ 3D hiện đại cùng yếu tố được minh hoạ một cách thủ công, biểu hiện cho tay nghề cai từ đội ngũ thiết kế của nội bộ Yuga.
Theo những thông báo từ công ty thì TwelveFold chính là một sản phẩm hoàn toàn độc lập, không có sự liên quan đến những tài sản trí tuệ (IP) ở Ethereum đồng thời sẽ không có sự tích hợp bất kỳ tính năng hay tiện ích mở rộng nào ở tương lai.
Punks Ordinals
Ordinals Punks chính là bộ sưu tập về NFT khan hiếm ở hệ thống của Bitcoin có nguồn cảm hứng từ CryptoPunks. Giới hạn của dự án trong 100 NFT, toàn bộ đều thuộc ở 650 inscription đầu tiên ở blockchain Bitcoin. Trong bộ đó có mã inscription cao nhất là #642, thể hiện mức độ khan hiếm cùng giá trị lịch sử rõ ràng.
Những ảnh đại diện (PFP) ở bộ sưu tập được xây dựng ở nền đồ hoạ theo kích thước 192×192 pixel, sử dụng thuật toán về mã nguồn mở được phát triển bởi FlowStay. Sức hút mà bộ sưu tập trên đến từ sự giao hoà giữa yếu tố về công nghệ cùng sự biểu tượng ở thế giới sưu tầm theo theo số.
Bitcoin Frogs
Dự án của Bitcoin Frogs chính là một bộ sưu tập có 10.000 NFT dạng hình ảnh chú ếch dễ thương được trực tiếp khắc trên blockchain Bitcoin thông qua công nghệ Ordinals.
Được ra mắt chính thức tháng 2/2023, dự án đã hình thành nên sức hút bởi cộng đồng có năng lượng tích cực cùng phong cách nghệ thuật đầy sáng tạo. Sự phổ biến ở Bitcoin Frogs thể hiện tiềm năng về sự phát triển của NFT kể cả ở blockchain có sự nổi tiếng là không linh hoạt như Bitcoin.
Taproot Wizards
Dự án này được phát triển một cách độc lập bởi Udi Wertheimer ở hệ sinh thái Web3 khởi nguồn, NFT thứ nhất được ghi lại ở inscription số 652.
Điểm nổi bật của Taproot Wizards thể hiện ở chỗ những hình ảnh đều được thực hiện vẽ tay một cách thủ công, xây dựng rõ nét dấu ấn của cá nhân. Bộ sưu tập đã tạo nên dấu mốc lịch sử khi được trở thành giao dịch được ghi nhận là lớn nhất ở blockchain của Bitcoin, mức dung lượng đạt mức tối đa là 4 MB.
Cho đến hiện tại, chỉ có phần nhỏ Taproot Wizard được ghi ở Bitcoin cùng những inscription đáng chú ý như 2.637, 2.625, 1.383, 1.107 được xác nhận chính thức ở cộng đồng Discord thuộc dự án.
Tiềm năng của Bitcoin Ordinals
Trong chỉ 200 ngày đầu tiên là đã có hơn 35 triệu Ordinals được “khắc” lên chuỗi, tạo ra khối lượng giao dịch vượt mốc 550 triệu USD. Nhờ đó, Bitcoin đã nhanh chóng vươn lên trở thành blockchain lớn thứ 3 về khối lượng giao dịch NFT, chỉ đứng sau Ethereum và Solana.
Hiện tại, các giao dịch và hoạt động khắc Ordinals vẫn đang diễn ra rất sôi nổi. Chỉ trong một tuần qua, lượng inscription đã tăng đến 15%, với hơn 3.500 inscription mới được thực hiện trong 24 giờ gần nhất. Sự trở lại mạnh mẽ này cho thấy cộng đồng vẫn giữ vững niềm tin vào tiềm năng lâu dài của NFT trên Bitcoin.
Nhìn về tương lai, Ordinals được dự đoán sẽ đóng vai trò then chốt trong thị trường tài sản số, không chỉ gói gọn trong nghệ thuật số và sưu tầm mà còn mở ra những ứng dụng mới trong game blockchain, nhận diện kỹ thuật số và các mô hình dữ liệu phi tập trung khác.
Kết luận
Chúng ta vừa tìm hiểu về Bitcoin Ordinals là gì, những lợi ích mà nó mang lại và lý do tại sao nó trở thành một xu hướng đáng chú ý trong thị trường hiện nay. Việc hiểu rõ về công nghệ này sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về thị trường và các cơ hội giao dịch liên quan. Đặc biệt đối với BTC, đồng coin đang thu hút sự chú ý mạnh mẽ trên toàn cầu. Đừng quên theo dõi blogtrading để cập nhật thêm nhiều bài viết thú vị và hữu ích!
